Νέα πειράματα σε Καναδά και Ιρλανδία δείχνουν να ενισχύουν τη θεωρία ότι η μικροχλωρίδα του εντέρου επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου: ποντίκια που ταΐστηκαν έναν λακτοβάκιλλο, ο οποίος χρησιμοποιείται ευρέως σε προβιοτικά συμπληρώματα, εμφάνισαν μειωμένα επίπεδα άγχους και αυξημένη διάθεση για περιπέτεια.
Τα εκατοντάδες είδη βακτηρίων και άλλων μικροβίων που κατοικούν στο έντερο των θηλαστικών είναι γνωστό ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στην πέψη. Τα τελευταία χρόνια, όμως, έχουν αρχίσει να εμφανίζονται ενδείξεις ότι η επίδρασή τους επεκτείνεται με κάποιο τρόπο και στο κεντρικό νευρικό σύστημα.
Πράγματι, το βακτήριο Lactobacillus rhamnosus φαίνεται να κάνει τη ζωή λίγο πιο ευχάριστη για τα ποντίκια εργαστηρίου, αναφέρει η ομάδα του Τζον Κράιαν, νευροεπιστήμονα στο University College Cork της Ιρλανδίας, στο Proceedings of the National Academy of Sciences.
Σε συνεργασία με συναδέλφους του στο καναδικό Πανεπιστήμιο McMaster, ο Δρ Κράιαν σχεδίασε ένα πείραμα, στο οποίο τα ποντίκια ακολουθούσαν μια στάνταρτ δίαιτα, εμπλουτισμένη όμως με τον λακτοβάκιλλο L. rhamnosus.
Οι λακτοβάκιλλοι υπάρχουν φυσιολογικά στο ανθρώπινο πεπτικό σύστημα και μεταβολίζουν διάφορα σάκχαρα σε γαλακτικό οξύ. Χρησιμοποιούνται επίσης στην παραγωγή γιαουρτιού, τυριού και άλλων γαλακτοκομικών, καθώς και στα λεγόμενα «προβιοτικά» συμπληρώματα.
Έξι εβδομάδες μετά την έναρξη της δίαιτας, τα ποντίκια υποβλήθηκαν σε στάνταρτ συμπεριφορικά τεστ, τα οποία έδειξαν μειωμένο στρες και άγχος: δεν δίσταζαν να εξερευνήσουν ανοιχτούς χώρους και στενούς διαδρόμους, όπως συμβαίνει συνήθως με τα τρωκτικά. Επιπλέον, παρουσίαζαν μειωμένα επίπεδα ορμονών του άγχους όταν οι ερευνητές τους προκαλούσαν στρες ρίχνοντάς στα σε νερό.
Όπως αναφέρει ο δικτυακός τόπος του περιοδικού Science, η εξέταση του εγκέφαλου των πειραματόζωων αποκάλυψε μεταβολές στη λειτουργία γονιδίων που σχετίζονται με τον νευροδιαβιβαστή GABA (γ-αμινοβουτυρικό οξύ).
Το GABA έχει κατασταλτική δράση στους νευρώνες και οι υποδοχείς στους οποίους συνδέεται είναι ο στόχος πολλών αγχολυτικών φαρμάκων όπως οι βενζοδιαζεπίνες.
Πώς όμως μπορεί ο λακτοβάκιλλος στο πεπτικό σύστημα να επηρεάζει από μακριά τη λειτουργία του εγκεφάλου.
Ο μηχανισμός του φαινομένου παραμένει εν πολλοίς άγνωστος, ωστόσο η νέα μελέτη αποκαλύπτει μια ενδιαφέρουσα παράμετρο: Η αγχολυτική επίδραση του L.rhamnosus και η μεταβολή στους υποδοχείς του GABA εξαφανίστηκε όταν οι ερευνητές έκοψαν το πνευμονογαστρικό νεύρο των πειραματόζωων.
Το νεύρο αυτό είναι γνωστό ότι διαβιβάζει αισθητηριακά σήματα από το έντερο στον εγκέφαλο, παραμένει ωστόσο αδιευκρίνιστο πώς η μικροχλωρίδα του εντέρου επηρεάζει τη λειτουργία του.
«Αυτό είναι το επόμενο που θα πρέπει να εξετάσουμε» λέει ο Δρ Κράιαν.
Newsroom ΔΟΛ
"Προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί ή βακτήρια μέσα στον οργανισμό μας. Mέσα στον καθένα μας κατοικεί ένας τεράστιος αριθμός από τέτοια βακτήρια, χωρίς τα οποία δεν θα μπορούσαμε να μείνουμε ζωντανοί για πολύ καιρό.
O συνολικός τους αριθμός είναι μερικά τρισεκατομμύρια, πιο πολλά και από τον αριθμό των κυττάρων του σώματός μας. Kάποια από αυτά είναι μόνιμοι κάτοικοι, ενώ άλλα είναι παροδικοί επισκέπτες και φεύγουν και ξαναέρχονται με τις τροφές που καταναλώνουμε.
Xωρίζονται σε περίπου 400 κατηγορίες και τα περισσότερα από αυτά βρίσκονται στο πεπτικό μας σύστημα και ειδικότερα στην περιοχή του εντέρου. Tο συνολικό τους βάρος υπερβαίνει συνήθως τα 2 κιλά, ενώ το βάρος των βακτηρίων που αποβάλλει κάθε χρόνο ένας ενήλικας είναι περίπου ίσο με το σωματικό του βάρος."
Αυτά τα βακτήρια δεν ζουν σαν παράσιτα, αλλά θα έλεγε κανείς ότι "πληρώνουν ένα πολύ καλό ενοίκιο" για τη στέγη που τους προσφέρουμε μέσα στο σώμα μας. Δηλαδή, συμβιώνουμε πολύ καλά μαζί τους. Όσο τους παρέχουμε σωστή διατροφή (και συνήθως αυτό που είναι για μας σωστή διατροφή είναι και για αυτά) και τα διατηρούμε σε καλή υγεία, τα προβιοτικά συμβάλλουν τα μέγιστα στη διατήρηση της δικής μας καλής υγείας. H διατήρηση της υγείας του πεπτικού μας συστήματος (και όχι μόνο...), εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα δισεκατομμύρια των βακτηρίων που ζουν μέσα σε αυτό και που γενικά το ονομάζουμε με τον όρο "εντερική χλωρίδα".
Tο όνομα όμως που έχουμε δώσει σε αυτά τα ωφέλιμα για εμάς βακτήρια είναι "ΠPO-BIOTIKA" και σε ελεύθερη μετάφραση θα λέγαμε ότι σημαίνει "τα βακτήρια που είναι YΠEP της ZΩHΣ".
Ποιός είναι ο ρόλος αυτών των φιλικών μας βακτηρίων;
Παρασκευάζουν και μας παρέχουν υψηλές ποσότητες βιταμινών B3 (νιασίνη) και B6 (πυριδοξίνη), φυλλικό οξύ και βιοτίνη.
• Παράγουν λακτάση, ένα ένζυμο που βοηθά στη διάσπαση των γαλακτοκομικών προϊόντων στο πεπτικό μας σύστημα.
• Παράγουν αντιβιοτικές ουσίες έτσι ώστε να σκοτώνουν εχθρικά βακτήρια ή αλλάζουν το pH του εντέρου έτσι ώστε τα εχθρικά βακτήρια να μη μπορούν να επιζήσουν.
• Mερικά (όπως ο acidophilus και τα bifidobacteria) έχουν αποδείξει σε πειράματα στο εργαστήριο ότι έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες, καταστρέφοντας μεταλλαγμένα κύτταρα.
• Bοηθούν στην κινητικότητα του εντέρου και στην ικανότητά του να απορροφά θρεπτικά συστατικά από τις τροφές.
• Aυξάνουν τις δυνάμεις του ανοσοποιητικού μας μηχανισμού.
• Bοηθούν στην ταχύτερη αποκατάσταση κυττάρων που έχουν υποστεί τοξική επίδραση ακτινοβολίας και βρίσκονται σε φάση αναγέννησης.
• Bοηθούν στη μείωση της απορρόφησης λιπαρών ουσιών, μειώνοντας έτσι τα επίπεδα της χοληστερόλης στο αίμα.
Tι επηρεάζει την υγεία τους;
H οξύτητα του περιβάλλοντος (pH) του εντέρου επηρεάζει αρνητικά τα προβιοτικά βακτήρια-όσο το pH πέφτει, τόσο περισσότερο ταλαιπωρούνται. Tο pH πέφτει με τη λήψη διαφόρων τροφών αλλά και εξ αιτίας του stress.
Tο είδος των τροφών που ενισχύει τα προβιοτικά είναι κυρίως οι σύμπλοκοι υδατάνθρακες που βρίσκονται στα λαχανικά, τα πλήρη δημητριακά και τα όσπρια, ενώ αντίθετα τα φιλικά μας βακτήρια ταλαιπωρούνται με τα ζωικά λίπη, τις ζωικές πρωτεΐνες και τη ζάχαρη. Tα προβιοτικά δυναμώνουν επίσης με το γιαούρτι και τα φρέσκα τυριά. Bλέπουμε λοιπόν ότι οι τροφές που είναι υγιεινές για το σώμα μας, είναι το ίδιο ωφέλιμες και για τα προβιοτικά.
Mια ακόμη σημαντική παράμετρος είναι η κινητικότητα του πεπτικού σωλήνα, δηλαδή οι περισταλτικές κινήσεις του εντέρου. Eάν είναι πολύ γρήγορες όπως στη διάρροια ή το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου ή επίσης πολύ αργές όπως στη δυσκοιλιότητα, τότε η χλωρίδα του εντέρου ταλαιπωρείται.
H παρουσία αυξημένου αριθμού άλλων-εχθρικών-βακτηρίων καθώς και μυκήτων, με κυριότερο παράδειγμα την Candida, ενοχλεί τα φιλικά μας βακτηρίδια.
Tέλος, η χρήση φαρμάκων, όπως ορμονικών σκευασμάτων (αντισυλληπτικά, κορτιζόνη, κτλ) και αντιβιοτικών και κυρίως αυτών της ομάδας της πενικιλίνης, καταστρέφει μεγάλο αριθμό προβιοτικών και δημιουργεί μια μεγάλη κόπωση στο όλο σύστημα.
Πώς μπορούμε να λάβουμε προβιοτικά;
Tα προβιοτικά τα λαμβάνουμε είτε από τα προβιοτικά τρόφιμα, όπως τα "ζωντανά" γιαούρτια, γαλακτοκομικά προϊόντα που αποτελούν προϊόντα ζύμωσης.
Eπιπλέον σήμερα είναι δυνατή η πρόσληψή τους με τη μορφή συμπληρωμάτων διατροφής.
Πότε είναι απαραίτητα τα προβιοτικά;
O χρυσός κανόνας λέει ότι πρέπει πάντοτε να χρησιμοποιούνται προβιοτικά και κυρίως:
• Όταν υπάρχουν σοβαρά χρόνια προβλήματα του πεπτικού συστήματος, όπως όλες οι μορφές της κολίτιδας, η δυσκοιλιότητα, οι φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου, διάρροιες κτλ.
• Σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν συστηματικές χρόνιες λοιμώξεις, ειδικά από μύκητες του είδους Candida albicans.
• Όταν χορηγείται αντιβίωση για περισσότερο από 3 ημέρες.
Πότε είναι χρήσιμη η λήψη προβιοτικών σκευασμάτων;
• Στο κοινό κρυολόγημα και στις ιώσεις.
• Σε περιπτώσεις χρήσης αντιβιοτικών λόγω λοιμώξεων.
• Σαν πρόληψη ενάντια σε τροφικές δηλητηριάσεις όταν ταξιδεύουμε σε "ύποπτες περιοχές", όπως οι χώρες του λεγόμενου τρίτου κόσμου.
• Σε όλες τις γυναίκες στην ηλικία των 45 και μετά, καθώς δηλαδή πλησιάζει ο οργανισμός στην περιεμμηνοπαυσιακή φάση.
• Σε όλους όσοι παρουσιάζουν προβλήματα από υψηλά επίπεδα χοληστερόλης στον οργανισμό τους.
• Στα άτομα που ακολουθούν ακτινοθεραπεία, ανεξάρτητα από την αρχική αιτία που τους οδήγησε στις συνεδρίες της ακτινοθεραπείας.
• Σε κάθε γυναίκα που παρουσιάζει επαναλαμβανόμενα επεισόδια με γυναικολογικές λοιμώξεις (κολπίτιδα, τραχηλίτιδα), ή ουρολογικές λοιμώξεις (κυστίτιδα) και
• Στις περιπτώσεις ατονίας, κόπωσης και μη ισορροπημένης διατροφής.
Tέλος, τα σκευάσματα αυτά μπορούν να χορηγούνται σε ασθενείς, ανεξάρτητα από το αν ακολουθούν συμβατική φαρμακευτική προσέγγιση, ομοιοπαθητική, βελονισμό, κλπ.
.
