Η νηστεία για θρησκευτικούς ή πνευματικούς λόγους αποτελεί συνήθεια των ανθρώπων από τους αρχαίους χρόνους. Αναφέρεται στη Βίβλο, στη Παλαιά και Καινή Διαθήκη, στο Κοράνι, στη Mahabharata και στις Upanishads. Η νηστεία, επίσης εφαρμόζεται σε πολλές άλλες θρησκείες και παραδόσεις.
Τη νηστεία χρησιμοποιεί και η ιατρική καθώς αναγνωρίζει ότι αρκετές μεταβολικές ρυθμίσεις πραγματοποιούνται κατά τη διάρκειά της και πολλά ιατρικά διαγνωστικά τεστ σταθεροποιούνται σε συνθήκες νηστείας. Σύμφωνα με την ιατρική η νηστεία ξεκινάει μετά από 8-12 ώρες αποχής απ' το φαγητό. Η διαγνωστική νηστεία αφορά αποχή φαγητού για 8-72 ώρες (ανάλογα με την ηλικία) και πραγματοποιείται υπό ιατρική παρακολούθηση για την διερεύνηση ενός προβλήματος υγείας, συνήθως υπογλυκαιμίας.
Όσον αφορά την καθημερινότητά μας ακόμα και μια μέρα νηστείας μπορεί να αποδειχτεί ευεργετική καθώς προσφέρει ξεκούραση στα έντερα, νιώθουμε το σώμα ελαφρύτερο, ολόκληρος ο οργανισμός ξεκουράζεται και επισκευάζεται. Αυτό συμβαίνει γιατί κατά τη διάρκεια της νηστείας η ενέργεια που κατά τα άλλα θα κατανάλωνε ο οργανισμός για την πέψη χρησιμοποιείται για την επανόρθωση και θεραπεία του σώματος.
Η νηστεία, όμως, προσφέρει και νοητικά οφέλη. Καθώς αποτελεί μια μορφή ασκητισμού, έναν από τους πέντε κανόνες της Raja yoga, εξασκείται για να δυναμώσει το νου και τη θέληση. Όπως μπορούμε να δυναμώσουμε τους μύες μας δίνοντας τους σταδιακά περισσότερα βάρη να σηκώσουν, έτσι μπορούμε να δυναμώσουμε και το μυαλό μας αυξάνοντας τη δυσκολία των καθηκόντων που θα εφαρμόσει. Η νηστεία, επίσης, ενισχύει τη συγκέντρωση και τη μνήμη.
Τα πνευματικά οφέλη της νηστείας είναι και αυτά σημαντικά. Όταν το σώμα και ο νους δεν αποσπώνται τρεις φορές την ημέρα από το φαγητό μένουν ελεύθερα να επικεντρωθούν σε πνευματικά ζητήματα. Όλες οι θρησκείες συνιστούν τη νηστεία - καμιά φορά σε συνδυασμό και με ολονυχτία - σαν μέσο ισχυροποίησης της προσευχής. Πολλοί γιόγκι νηστεύουν δύο φορές το μήνα στις Ekadasi μέρες (11 μέρες μετά το Νέο Φεγγάρι και την Πανσέληνο).
Οργάνωση της νηστείας
Μπορούμε να νηστέψουμε για 1-3 μέρες χωρίς την επιτήρηση ενός ειδικού. Απλά είναι καλό να διαλέξουμε μια χρονική στιγμή που μπορούμε να είμαστε όσο το δυνατόν πιο ήρεμοι και ξεκούραστοι, ίσως το Σαββατοκύριακο. Μπορεί να θέλετε να είστε μόνοι ή με άλλους, οι οποίοι επίσης θα νηστεύουν και έτσι όλοι μαζί θα ενισχύσετε την πρακτική σας.
Μπορείτε να νηστεύετε μια μέρα την εβδομάδα κάτι που θα διατηρήσει την καλή σας υγεία και τη νοητική σας δύναμη.
Οι νηστείες του Σαββατοκύριακου συνιστώνται να γίνονται αρκετές φορές μέσα στο χρόνο και κυρίως κατά την αλλαγή των εποχών.
Οι νηστείες που διαρκούν πάνω από μια βδομάδα προσφέρουν μεγάλη πνευματική δύναμη. Συνήθως μετά την τρίτη μέρα η πείνα εξαφανίζεται. Μπορείτε να νηστέψετε μέχρι να επιστρέψει η φυσιολογική πείνα.
Πώς να νηστέψετε
Μια ολική νηστεία σημαίνει αποχή από κάθε μορφή φαγητού, είτε σε υγρή είτε σε στερεή μορφή. Ακόμα και ο χυμός θεωρείται τροφή. Το νερό από την άλλη μεριά δεν θεωρείται τροφή. Δεν ενεργοποιεί την όρεξη και δεν χρειάζεται να χωνευτεί. Το να πίνετε πολύ νερό κατά τη διάρκεια της νηστείας βοηθάει στη γρήγορη αποτοξίνωση του σώματος.
Κατά τη διάρκεια της ολικής νηστείας προσπαθήστε να μην σκέφτεστε το φαγητό. Αντίθετα, εκμεταλλευτείτε το χρόνο που θα ξοδεύατε για την προετοιμασία του φαγητού και χρησιμοποιήστε τον για να κάνετε κάποια ήρεμη δραστηριότητα που δεν θα σας κουράσει, όπως γιόγκα ή περπάτημα.
Εισπνέετε όσο περισσότερο καθαρό αέρα μπορείτε και επιλέξτε ένα φυσικό περιβάλλον για τη νηστεία. Οι αναπνευστικές ασκήσεις (Pranayama) βοηθούν στη γρήγορη αποτοξίνωση του σώματος. Καλό πάντως είναι να θυμάστε να δίνετε έμφαση στην εκπνοή.
Εξασκείστε τις Kriyas, κυρίως τη Basti, για τον καθαρισμό του σώματος, κάντε μπάνιο συχνά για να χαλαρώσετε τους μύες και να διευκολύνετε την αποβολή των τοξινών και ξεκουραστείτε.
Αν νιώσετε κάποιες παρενέργειες, όπως πονοκέφαλο ή ναυτία, πιείτε ένα τσάι μέντας ή δυόσμου, αλλά όχι μαύρο τσάι ή καφέ.
Δεν χρειάζεται να αναφέρουμε ότι δεν νηστεύετε σε περίπτωση εγκυμοσύνης, αν είχατε ή ακόμα έχετε οποιαδήποτε διατροφική διαταραχή ή αν έχετε αναιμία. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.
Πώς να διακόψετε τη νηστεία
Όπως είναι σημαντικό να τηρείτε κάποιες αρχές κατά τη διάρκεια της νηστείας έτσι πρέπει και να την διακόψετε με τον σωστό τρόπο. Είναι πιθανό να δημιουργηθούν στο νου κάποιες επιθυμίες για περίεργα φαγητά. Βεβαιωθείτε ότι αντιστέκεστε σε αυτές τις επιθυμίες και ξεκινήστε με αργό τρόπο την επαναφορά του φαγητού.
Την πρώτη μέρα καταναλώστε μόνο ωμά ή βραστά φρούτα. Χωνεύονται εύκολα και ενεργοποιούν με ήρεμο τρόπο τις περισταλτικές κινήσεις του πεπτικού συστήματος.
Τη δεύτερη μέρα προσθέστε ένα γεύμα που θα αποτελείται από ωμά λαχανικά. Αυτά θα συμπαρασύρουν όποιες τοξίνες έχουν απομείνει στα έντερα.
Στα ωμά φρούτα και λαχανικά την τρίτη μέρα προσθέστε μερικά λαχανικά στον ατμό. Μην ρίξετε αλάτι ή άλλα καρυκεύματα.
Την τέταρτη μέρα εισάγετε τους σπόρους στο γεύμα σας. Μπορείτε να τους συνδυάσετε με τα λαχανικά στον ατμό.
Την πέμπτη μέρα επιστρέψτε σε μια υγιεινή διατροφή προσπαθώντας να αποφύγετε τον καφέ, το τσάι, το αλκοόλ και το κρέας.
