Ο διαλογισμός είναι περιπέτεια, η μεγαλύτερη περιπέτεια που μπορεί να συλλάβει ο ανθρώπινος νους. Διαλογισμός είναι το υπάρχεις απλώς, χωρίς να κάνεις τίποτα – ούτε πράξη ούτε σκέψη ούτε συναίσθημα. Από πού έρχεται αυτή η απόλαυση, όταν εσύ δεν κάνεις τίποτα; Έρχεται από το πουθενά ή έρχεται από παντού. Είναι χωρίς αιτία, επειδή η ύπαρξη είναι φτιαγμένη από το υλικό που ονομάζεται χαρά.
Όταν δεν κάνεις απολύτως τίποτα, όταν όλη η δραστηριότητα έχει πάψει κι εσύ απλώς υπάρχεις, αυτό είναι διαλογισμός. Ο διαλογισμός δεν είναι κάτι που μπορείς να το κάνεις, που μπορείς να ασκηθείς σε αυτό. Πρέπει απλώς να τον καταλάβεις. Όποτε μπορείς να βρεις χρόνο για να υπάρχεις απλώς, παράτα κάθε είδους δράση. Η σκέψη είναι επίσης δράση. Ακόμα και αν για μια και μοναδική στιγμή δεν κάνεις τίποτα και βρίσκεσαι απλώς στο κέντρο σου, εντελώς χαλαρός, αυτό είναι διαλογισμός. Και από τη στιγμή που αποκτήσεις την ικανότητα να βρίσκεσαι σε διαλογισμό, μπορείς να παραμένεις σε αυτή την κατάσταση όσο θέλεις. Τελικά, μπορείς να παραμένεις σ’ αυτή την κατάσταση, είκοσι τέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο.
Από τη στιγμή που έχεις συνειδητοποιήσει τον τρόπο με τον οποίο μπορεί η ύπαρξή σου να παραμένει ατάραχη, τότε σιγά-σιγά θα μπορείς να δρας, έχοντας επίγνωση του ότι η ύπαρξή σου παραμένει ατάραχη. Αυτό είναι το δεύτερο μέρος του διαλογισμού. Πρώτα μαθαίνεις πώς να υπάρχεις απλώς και ύστερα μαθαίνεις να κάνεις μικρές δραστηριότητες: Να καθαρίζεις το πάτωμα, να κάνεις ντους, κρατώντας όμως τον εαυτό σου κεντραρισμένο. Τότε, μπορείς να κάνεις περισσότερο σύνθετα πράγματα.
Για παράδειγμα, τώρα που σας μιλάω, ο διαλογισμός μου δεν ενοχλείται. Μπορώ να συνεχίζω να μιλάω, αλλά στο ίδιο μου το κέντρο δεν υπάρχει ούτε ένας κυματισμός. Το μόνο που υπάρχει εκεί είναι η σιωπή, η απόλυτη σιωπή.
Ο διαλογισμός, λοιπόν, δεν είναι εναντίον της δραστηριότητας. Δεν σημαίνει ότι πρέπει να δραπετεύσεις από τη ζωή. Απλώς σε διδάσκει έναν καινούργιο τρόπο ζωής: Γίνεσαι το κέντρο του κυκλώνα. Η ζωή σου συνεχίζεται με αληθινά περισσότερη ένταση, με περισσότερη χαρά, με περισσότερη καθαρότητα, με περισσότερη δημιουργικότητα- και όμως εσύ είσαι αποτραβηγμένος. Είσαι ο παρατηρητής πάνω στους λόφους και απλώς βλέπεις όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω σου.
Δεν είσαι ο δράστης, είσαι ο παρατηρητής.
Αυτό είναι ολόκληρο το μυστικό του διαλογισμού – ότι γίνεσαι παρατηρητής. Η δραστηριότητα συνεχίζεται στο δικό της επίπεδο, χωρίς κανένα πρόβλημα: Κόβεις ξύλα, βγάζεις νερό από το πηγάδι. Μπορείς να κάνεις μικρά και μεγάλα πράγματα. Μόνο ένα πράγμα δεν επιτρέπεται – και αυτό είναι το να χάσεις το κέντρο σου.
Αυτή η συνειδητότητα, αυτή παρατήρηση πρέπει να παραμείνει απολύτως ασυννέφιαστη, ατάραχη.
Ουσιώδης πυρήνας, το πνεύμα του διαλογισμού είναι το να μάθεις πώς να παρατηρείς. Ένα κοράκι κράζει… εσύ το ακούς. Υπάρχουν δύο: το αντικείμενο και το υποκείμενο. Και υπάρχει και ο παρατηρητής, ο οποίος βλέπει και τους δύο: και το κοράκι και εκείνον που ακούει.
Εσύ βλέπεις το δέντρο. Εσύ είσαι εδώ, το δέντρο είναι εδώ, μα υπάρχει και κάτι περισσότερο. Εσύ βλέπεις το δέντρο, αλλά υπάρχει μέσα σου ένας παρατηρητής, ο οποίος σε βλέπει να βλέπεις το δέντρο.
Το να παρατηρείς είναι διαλογισμός. Αυτό που παρατηρείς δεν έχει καμία σημασία. Μπορεί να παρατηρείς τα δέντρα, μπορεί να παρατηρείς το ποτάμι, μπορεί να παρατηρείς τα σύννεφα, μπορεί να παρατηρείς τα παιδιά, που παίζουν τριγύρω. Το να παρατηρείς είναι διαλογισμός. Δεν έχει καμία σημασία αυτό που παρατηρείς. Το αντικείμενο δεν έχει καμία σημασία. Η ποιότητα της παρατήρησης, η ποιότητα του να είσαι συνειδητός και ξύπνιος, αυτό είναι διαλογισμός.
Να θυμάσαι ένα πράγμα: Διαλογισμός σημαίνει συνειδητότητα. Οτιδήποτε κάνεις με συνειδητότητα είναι διαλογισμός. Δεν έχει σημασία αυτό που κάνεις. Το περπάτημα μπορεί να είναι διαλογισμός, αν είσαι συνειδητός. Το να κάθεσαι μπορεί να γίνει διαλογισμός, αν κάθεσαι με συνειδητότητα. Το να ακούς τα πουλιά μπορεί να είναι διαλογισμός, αν τα ακούς με επίγνωση. Το να ακούς απλώς το εσωτερικό θόρυβο του νου σου μπορεί να είναι διαλογισμός, αν παραμένεις συνειδητός και παρατηρητής.
Όλο το ζήτημα είναι να μην κινείσαι προς τον ύπνο. Τότε, οτιδήποτε κάνεις είναι διαλογισμός.
Το πρώτο βήμα στη συνειδητότητα είναι το να είσαι παρατηρητής του σώματός σου. Σιγά – σιγά, αποκτάς επίγνωση κάθε μορφασμού, κάθε κίνησης. Και καθώς αποκτάς επίγνωση, αρχίζει να συμβαίνει ένα θαύμα: πολλά πράγματα που συνήθιζες να κάνεις πριν, εξαφανίζονται. Το σώμα σου γίνεται πιο χαλαρό, πιο εναρμονισμένο. Μια βαθιά γαλήνη αρχίζει να κατακλύζει το σώμα σου και δονείται μια ανεπαίσθητη μουσική.
Τότε αρχίζεις να αποκτάς επίγνωση των σκέψεών σου: το ίδιο πρέπει να γίνει και με τις σκέψεις. Είναι πιο ανεπαίσθητες από το σώμα και φυσικά περισσότερο επικίνδυνες. Και όταν αποκτήσεις επίγνωση των σκέψεών σου, θα εκπλαγείς με το τι συμβαίνει μέσα σου. Αν καταγράφεις οτιδήποτε συμβαίνει κάθε στιγμή, θα εκπλαγείς. Δε θα πιστεύεις αυτό που συμβαίνει μέσα σου. Κι ύστερα από δέκα λεπτά, διάβασέ το και θα δεις ότι μέσα σου υπάρχει ένας τρελός νους! Επειδή δεν έχουμε επίγνωση, όλη αυτή η τρέλα εξακολουθεί να τρέχει σαν ένα υπόγειο ρεύμα. Επηρεάζει οτιδήποτε κάνεις, αλλά επηρεάζει και οτιδήποτε δεν κάνεις. Επηρεάζει τα πάντα. Και το σύνολο αυτής της τρέλας πρόκειται να είναι η ζωή σου! Αυτός το τρελός, λοιπόν, πρέπει να αλλάξει. Και το θαύμα της συνειδητότητας είναι ότι δεν χρειάζεται να κάνεις τίποτε άλλο, εκτός από το να γίνεις συνειδητός. Το ίδιο το φαινόμενο της παρατήρησης, σε αλλάζει. Σιγά-σιγά, ο τρελός εξαφανίζεται, σιγά-σιγά, οι σκέψεις αρχίζουν να μπαίνουν σε ένα συγκεκριμένο δρόμο, δεν είναι πια χάος, αλλά γίνονται μέρος του κόσμου. Και τότε σε κατακλύζει μια βαθιά γαλήνη. Και όταν το σώμα σου και ο νους σου έχουν γαληνέψει, θα δεις πως έχουν συντονιστεί μεταξύ τους, πως υπάρχει μια γέφυρα. Τώρα πια δεν τρέχουν σε διαφορετικές κατευθύνσεις, δεν τρέχουν πια πάνω σε δύο διαφορετικά άλογα. Για πρώτη φορά υπάρχει αρμονία και αυτή η αρμονία σού δίνει τεράστια βοήθεια για να προχωρήσεις στο τρίτο βήμα, που είναι το να αποκτήσεις επίγνωση των συναισθημάτων σου, των διαθέσεών σου.
Αυτό είναι το πιο ανεπαίσθητο επίπεδο και το πιο δύσκολο. Αν όμως μπορέσεις να αποκτήσεις επίγνωση των σκέψεων, τότε είναι απλώς ένα ακόμα βήμα. Το μόνο που χρειάζεται είναι λίγη επίγνωση ακόμα κι αρχίζεις να αντανακλάς τις διαθέσεις σου και τα συναισθήματά σου. Από τη στιγμή που αποκτάς επίγνωση αυτών των τριών –του σώματος, των σκέψεων και των συναισθημάτων- τότε όλα συνδέοντα σε ένα φαινόμενο. Και όταν αυτά τα τρία είναι ένα και λειτουργούν μαζί τέλεια και τραγουδούν μαζί, τότε μπορείς να νιώσεις τη μουσική και των τριών. Έχουν γίνει ορχήστρα. Τότε συμβαίνει το τουρίγια, το τέταρτο, που είναι κάτι που δεν μπορείς να το κάνεις εσύ. Συμβαίνει από μόνο του. Είναι ένα δώρο από το Όλο. Είναι η ανταμοιβή εκείνων που έχουν κάνει αυτά τα τρία. Και το τέταρτο είναι η υπέρτατη συνειδητότητα. Είναι αυτό που κάνει τον άνθρωπο συνειδητό. Τότε αποκτά κανείς επίγνωση της ίδιας του της συνειδητότητα. Αυτό είναι το τέταρτο. Αυτό είναι που κάνει τον άνθρωπο βούδα, φωτισμένο. Και μόνο μέσα σε αυτή τη συνειδητότητα μπορεί κανείς να γνωρίσει τι είναι η μακαριότητα. Το σώμα γνωρίζει την ηδονή, ο νους γνωρίζει την ευτυχία, η καρδιά γνωρίζει τη χαρά, το τέταρτο γνωρίζει τη μακαριότητα. Η μακαριότητα είναι ο στόχος του σάννυας, του να είσαι αναζητητής και η συνειδητότητα είναι το μονοπάτι προς αυτή.
Το σημαντικό είναι να είσαι παρατηρητής, να μην έχεις ξεχάσει να παρατηρείς, να παρατηρείς, να παρατηρείς… και σιγά-σιγά, όσο ο παρατηρητής γίνεται όλο και περισσότερο συμπαγής, σταθερός, χωρίς σκαμπανεβάσματα, συμβαίνει η μεταμόρφωση. Τα πράγματα που παρατηρείς, εξαφανίζονται. Για πρώτη φορά, ο ίδιος παρατηρητής γίνεται το παρατηρούμενο. Έχεις έρθει στο σπίτι.
Osho
Διαλογισμός - Ταξίδι στο εδώ και τώρα
Εκδόσεις Ρέμπελ
