Η δυστυχία έχει πολλά πράγματα να σου δώσει, που δεν μπορεί να σου τα δώσει η ευτυχία. Η ευτυχία σου παίρνει πολλά πράγματα. Η ευτυχία παίρνει όλα όσα είχες ποτέ, όλα όσα ήσουν ποτέ. Η ευτυχία σε καταστρέφει! Η δυστυχία θρέφει το εγώ σου και η ευτυχία είναι βασικά μια κατάσταση χωρίς εγώ. Αυτό είναι το πρόβλημα, το επίκεντρο του προβλήματος. Γι’ αυτό οι άνθρωποι το βρίσκουν δύσκολο να είναι ευτυχισμένοι.
Γι’ αυτό, εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο έχουν αποφασίσει να ζουν μίζερα και δυστυχισμένα. Αυτό σου δίνει ένα πάρα πολύ αποκρυσταλλωμένο εγώ. Όταν είσαι δυστυχισμένος, υπάρχεις. Όταν είσαι ευτυχισμένος, δεν υπάρχεις. Μέσα στη δυστυχία αποκρυσταλλώνεσαι, μέσα στην ευτυχία σκορπίζεσαι. Αν αυτό γίνει κατανοητό, τότε τα πράγματα γίνονται ξεκάθαρα.
Η δυστυχία σε κάνει ιδιαίτερο. Η ευτυχία είναι ένα συμπαντικό φαινόμενο. Δεν υπάρχει τίποτα το ιδιαίτερο σ’ αυτήν. Τα δέντρα είναι ευτυχισμένα και τα ζώα είναι ευτυχισμένα και τα πουλιά είναι ευτυχισμένα. Ολόκληρη η ύπαρξη είναι ευτυχισμένη, εκτός από τον άνθρωπο. Με το να είναι δυστυχισμένος, ο άνθρωπος γίνεται πολύ ιδιαίτερος, ξεχωριστός. Η δυστυχία σου δίνει την ικανότητα να προσελκύεις την προσοχή των ανθρώπων.
Όποτε είσαι δυστυχισμένος, σε προσέχουν, σε συμπαθούν, σ’ αγαπούν. Οι πάντες αρχίζουν να σε φροντίζουν. Ποιος θέλει να πληγώσει έναν άνθρωπο δυστυχισμένο; Αν η σύζυγος δεν είναι δυστυχισμένη, ο σύζυγος έχει απλώς την τάση να την ξεχνάει. Αν είναι δυστυχισμένη, ο σύζυγος δεν μπορεί να την αγνοήσει. Αν ο σύζυγος είναι δυστυχισμένος, ολόκληρη η οικογένεια –η σύζυγος, τα παιδιά– βρίσκονται γύρω του και τον νοιάζονται. Αυτό του δίνει μεγάλη παρηγοριά. Νιώθει κανείς ότι δεν είναι μόνος, ότι έχει οικογένεια, φίλους. Όταν είσαι άρρωστος, όταν νιώθεις κατάθλιψη, οι φίλοι έρχονται να σε επισκεφθούν για να σε παρηγορήσουν.
Όταν είσαι ευτυχισμένος, οι ίδιοι φίλοι σε ζηλεύουν. Όταν είσαι πραγματικά ευτυχισμένος, θα βρεις ολόκληρο τον κόσμο να έχει στραφεί εναντίον σου. Σε κανέναν δεν αρέσει ο ευτυχισμένος άνθρωπος, επειδή ο ευτυχισμένος άνθρωπος πληγώνει το εγώ των άλλων. Οι άλλοι αρχίζουν να νιώθουν:
«Ώστε εσύ είσαι ευτυχισμένος κι εμείς εξακολουθούμε να σερνόμαστε μέσα στο σκοτάδι, τη μιζέρια και την κόλαση. Πως τολμάς εσύ να είσαι ευτυχισμένος, όταν όλοι εμείς βρισκόμαστε μέσα σε τόση δυστυχία;».
Και ασφαλώς ο κόσμος αποτελείται από δυστυχισμένους και μίζερους ανθρώπους και κανένας δεν έχει αρκετό θάρρος, για να αφήσει ολόκληρο τον κόσμο να στραφεί εναντίον του. Αυτό είναι υπερβολικά επικίνδυνο. Το ρίσκο είναι πολύ μεγάλο. Είναι προτιμότερο να είσαι προσκολλημένος στη δυστυχία. Αυτό σε κάνει μέρος του πλήθους —του ινδουιστικού, του μουσουλμανικού, του ινδικού, του αραβικού, του ιαπωνικού.
Ευτυχία; Ξέρεις τί είναι η ευτυχία; Είναι ινδουιστική, είναι χριστιανική, είναι μουσουλμανική; Η ευτυχία είναι απλώς ευτυχία. Μεταφέρεται κανείς σε έναν άλλο κόσμο. Δεν είναι πια μέρος του κόσμου που έχει δημιουργήσει ο νους του ανθρώπου. Δεν είναι πια μέρος του παρελθόντος, της άσχημης ιστορίας. Δεν είναι πια μέρος του χρόνου. Όταν είσαι πραγματικά ευτυχισμένος, ευδαιμονικός, ο χρόνος εξαφανίζεται, ο χώρος εξαφανίζεται.
Ο Αϊνστάιν έχει πει ότι στο παρελθόν οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι υπάρχουν δύο πραγματικότητες —ο χώρος και ο χρόνος. Λέει όμως ότι αυτές οι δύο πραγματικότητες δεν είναι δύο. Είναι δύο όψεις της ίδιας πραγματικότητας. Γι’ αυτό και έπλασε την καινούργια λέξη “χωροχρόνος” —μία λέξη. Ο χρόνος δεν είναι παρά η τέταρτη διάσταση του χώρου. Ο Αϊνστάιν δεν ήταν μύστης, αλλιώς θα μπορούσε να είχε εισάγει και την τρίτη πραγματικότητα, την υπέρβαση —ούτε χώρος ούτε χρόνος. Είναι αυτό που ονομάζω “παρατηρητής”.
Και από τη στιγμή που υπάρχουν αυτά τα τρία, έχεις ολόκληρη την τριάδα. Έχεις ολόκληρη την αντίληψη του τριμούρτι, των τριών προσώπων του θεού. Τότε έχεις και τις τέσσερις διαστάσεις. Η πραγματικότητα έχει τέσσερις διαστάσεις: τρεις διαστάσεις χώρου και την τέταρτη του χρόνου. Υπάρχει όμως κάτι άλλο, που δεν μπορεί να ονομαστεί πέμπτη διάσταση, επειδή δεν είναι η πέμπτη πραγματικότητα, είναι το όλο, το υπερβατικό. Όταν είσαι ευδαιμονικός, αρχίζεις να κινείσαι μέσα στο υπερβατικό. Αυτό δεν είναι κοινωνικό, δεν είναι παραδοσιακό, δεν έχει απολύτως καμία σχέση με το νου του ανθρώπου.
Απλώς κοίταξε τη δυστυχία σου, παρατήρησε και θα είσαι σε θέση να βρεις για ποιο λόγο υπάρχει. Κι όταν κοιτάξεις μέσα σ’ εκείνες τις στιγμές, όταν μια στο τόσο επιτρέπεις στον εαυτό σου τη χαρά του να χαίρεσαι, δες και τότε ποιες διαφορές υπάρχουν. Όταν είσαι δυστυχισμένος, η κοινωνία σ’ αγαπάει, οι άνθρωποι σε σέβονται τόσο, που μπορείς να γίνεις ακόμη και άγιος.
Γι’ αυτό και οι άγιοί σου είναι όλοι δυστυχισμένοι.
Η δυστυχία είναι γραμμένη φαρδιά-πλατιά πάνω στο πρόσωπο και τα μάτια τους. Επειδή είναι δυστυχισμένοι, εναντιώνονται σε κάθε είδους χαρά. Επικρίνουν κάθε είδους χαρά ως ηδονισμό. Είναι δυστυχισμένοι και ήθελαν να δουν ολόκληρο τον κόσμο δυστυχισμένο. Στην πραγματικότητα, αυτοί οι άνθρωποι δεν μπορούν να θεωρηθούν άγιοι. Σε έναν ευτυχισμένο κόσμο, θα τους νοσήλευαν, θα τους έκαναν θεραπεία. Αυτοί είναι παθολογικοί άνθρωποι.
Σπουδαίοι άγιοι, που έκαναν μεγάλες νηστείες, απλώς βασάνιζαν τον εαυτό τους. Αυτό δεν χρειάζεται και πολλή ευφυΐα. Τις πρώτες μέρες είναι δύσκολο —την πρώτη εβδομάδα. Η δεύτερη βδομάδα είναι εύκολη. Την τρίτη εβδομάδα, δεν μπορείς να φας. Την τέταρτη βδομάδα το έχεις ξεχάσει τελείως. Το σώμα απολαμβάνει να τρώει τον εαυτό του, αισθάνεται λιγότερο βαρύ και προφανώς δεν έχει προβλήματα με τη χώνεψη. Και όλη η ενέργεια που προηγουμένως πήγαινε στη χώνεψη, τώρα πηγαίνει στο κεφάλι. Μπορείς να σκέφτεσαι περισσότερο, μπορείς να είσαι περισσότερο συγκεντρωμένος, μπορείς να ξεχάσεις το σώμα και τις ανάγκες του. Αυτά τα πράγματα όμως δημιουργούν δυστυχισμένους ανθρώπους και δυστυχισμένη κοινωνία. Κοίταξε τη δυστυχία σου και θα βρεις ότι σου δίνει πολλά πράγματα: Οι άνθρωποι σε σέβονται. Οι άνθρωποι νιώθουν πιο φιλικά απέναντί σου. Θα έχεις περισσότερους φίλους αν είσαι δυστυχισμένος.
Αυτός είναι ένας πολύ παράξενος κόσμος. Κάτι σ’ αυτόν είναι θεμελιωδώς λανθασμένο. Δεν θα έπρεπε να συμβαίνει αυτό. Ο ευτυχισμένος άνθρωπος θα έπρεπε να έχει περισσότερους φίλους. Γίνε όμως ευτυχισμένος και οι άνθρωποι θα σε ζηλεύουν. Δεν θα είναι πια φιλικοί μαζί σου. Νιώθουν ότι τους κοροϊδεύεις. Έχεις κάτι που δεν είναι διαθέσιμο σ’ εκείνους. «Εσύ γιατί είσαι ευτυχισμένος;»
Έτσι, εδώ και αιώνες, έχουμε μάθει το μηχανισμό: Καταπιέζουμε την ευτυχία και εκφράζουμε τη δυστυχία. Αυτό έχει γίνει δεύτερη φύση μας. Πρέπει να εγκαταλείψεις όλον αυτό τον μηχανισμό. Πρέπει να μάθεις να είσαι ευτυχισμένος και πρέπει να μάθεις να σέβεσαι τους ευτυχισμένους ανθρώπους και πρέπει να μάθεις να δίνεις περισσότερη προσοχή στους ευτυχισμένους ανθρώπους. Να το θυμάσαι αυτό. Αυτή είναι μια μεγάλη προσφορά στην ανθρωπότητα.
Μη δείχνεις οίκτο στους δυστυχισμένους ανθρώπους. Αν κάποιος είναι δυστυχισμένος, βοήθησέ τον, αλλά μην του δείχνεις οίκτο. Μην του δίνεις την ιδέα ότι η δυστυχία είναι κάτι που αξίζει να την κουβαλάει. Άφησέ τον να μάθει ότι τον βοηθάς, αλλά «αυτό δεν είναι από σεβασμό, είναι απλώς επειδή το έχεις ανάγκη.» Και δεν κάνεις τίποτα με το να προσπαθήσεις να μπεις μέσα στη δυστυχία του άλλου ανθρώπου για να τον βγάλεις από εκεί, επειδή η δυστυχία είναι άσχημη. Άφησε τον άνθρωπο να νιώσει ότι η δυστυχία είναι άσχημη, ότι το να είναι δυστυχισμένος δεν είναι προσφορά στην ανθρωπότητα.
Να είσαι ευτυχισμένος, να σέβεσαι την ευτυχία και βοήθα τους ανθρώπους να καταλάβουν ότι η ευτυχία είναι ο σκοπός της ζωής —σαττσινανάντ.
Οι μύστες της Ανατολής έχουν πει ότι ο Θεός έχει τρεις ποιότητες.
Σατ (αλήθεια),
Τσιτ (συνειδητότητα),
Αναντ (ευδαιμονία).
Όπου υπάρχει ευδαιμονία, εκεί βρίσκεται και ο Θεός. Όποτε βλέπεις έναν ευτυχισμένο άνθρωπο, σεβάσου τον —είναι άγιος. Κι όποτε αισθάνεσαι ότι μια συνάθροιση ανθρώπων είναι γεμάτη ευδαιμονία, θεώρησέ την ιερό χώρο.
Η συνειδητότητα δεν μπορεί να είναι εναντίον του σώματος.
Η συνειδητότητά σου εδρεύει μέσα στο σώμα. Αυτά τα δύο δεν μπορούν να ιδωθούν ως διαχωρισμένα μεταξύ τους. Σε κάθε περίπτωση, το ένα υποστηρίζει το άλλο. Όταν μιλάω, το χέρι μου κάνει μια κίνηση. Υπάρχει μια βαθιά συγχρονικότητα ανάμεσα σ’ εμένα και στο χέρι μου. Περπατάς, τρως, πίνεις κι όλα αυτά δείχνουν ότι είσαι σώμα και συνειδητότητα μαζί –ένα οργανικό σύνολο. Δεν μπορείς να βασανίζεις το σώμα και να ανυψώνεις τη συνειδητότητα σου.
Το σώμα πρέπει να αγαπιέται. Πρέπει να είστε φίλοι. Είναι το σπίτι σου, πρέπει να το καθαρίζεις από όλα τα σκουπίδια και πρέπει να θυμάσαι ότι βρίσκεται συνεχώς στην υπηρεσία σου, μέρα-νύχτα. Ακόμα κι όταν κοιμάσαι, το σώμα δουλεύει συνεχώς για σένα, μετατρέποντας την τροφή σου σε αίμα, απομακρύνοντας νεκρά κύτταρα από το σώμα, φέρνοντας μέσα στο σώμα καινούργιο οξυγόνο, φρέσκο οξυγόνο. Κι εσύ κοιμάσαι! Εκείνο κάνει το κάθε τι για την επιβίωσή σου, για τη ζωή σου, αν και εσύ είσαι τόσο αγνώμων, που δεν το έχεις ευχαριστήσει ποτέ.
Αντίθετα, οι θρησκείες σε διδάσκουν να το βασανίζεις: «Το σώμα είναι ο εχθρός σου και πρέπει να ελευθερωθείς απ’ αυτό και τις προσκολλήσεις του». Γνωρίζω επίσης ότι είσαι κάτι περισσότερο από το σώμα κι ότι δεν υπάρχει λόγος να έχεις καμία προσκόλληση σε αυτό. Η αγάπη όμως δεν είναι προσκόλληση, η συμπόνια δεν είναι προσκόλληση. Η αγάπη και η συμπόνια είναι απολύτως αναγκαίες για το σώμα σου και για τη θρέψη του. Και όσο καλύτερο σώμα έχεις, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα να αναπτυχθεί η συνειδητότητά σου. Είναι μία οργανική ενότητα.
Ένα εντελώς καινούργιο είδος παιδείας χρειάζεται στον κόσμο, όπου ο καθένας θα εισάγεται στις σιωπές της καρδιάς –μ’ άλλα λόγια στο διαλογισμό–, όπου ο καθένας θα προετοιμάζεται να είναι συμπονετικός με το σώμα του. Επειδή, αν δεν είσαι συμπονετικός με το ίδιο σου το σώμα, δεν μπορείς να είσαι συμπονετικός με κανένα άλλο σώμα. Είναι ένας ζωντανός οργανισμός και δεν σου έχει κάνει κανένα κακό. Βρίσκεται συνεχώς στην υπηρεσία σου –από τότε που γεννήθηκες– και θα βρίσκεται στην υπηρεσίας σου μέχρι τον θάνατό σου. Θα κάνει όλα όσα θέλεις να κάνεις –ακόμα και το ανέφικτο– και ποτέ δεν θα σου είναι ανυπάκουο. Είναι ασύλληπτη η δημιουργία ενός τέτοιου μηχανισμού, ο οποίος είναι τόσο υπάκουος και τόσο σοφός.
Αν συνειδητοποιήσεις όλες τις λειτουργίες του σώματός σου, θα εκπλαγείς. Ποτέ δεν έχεις σκεφτεί τι κάνει το σώμα σου. Είναι τόσο θαυμαστό, τόσο μυστηριακό! Ποτέ όμως δεν έχεις κοιτάξει μέσα του. Ποτέ δεν ασχολήθηκες με το να εξοικειωθείς με το ίδιο σου το σώμα. Κι ύστερα υποκρίνεσαι πως αγαπάς άλλους ανθρώπους; Δεν μπορείς, επειδή εκείνοι οι άλλοι άνθρωποι σου παρουσιάζονται επίσης ως σώματα. Το σώμα είναι το μεγαλύτερο μυστήριο σ’ ολόκληρη την ύπαρξη. Αυτό το μυστήριο πρέπει να αγαπηθεί –τα μυστήριά του, οι λειτουργίες του– να εξοικειωθείς απόλυτα μαζί του.
Αν μάθεις τη σοφία του σώματος και το μυστήριο του σώματος, θα έχεις βρει το μυστηριακό μέσα σου. Και μέσα στο μυστήριο του σώματος βρίσκεται η ίδια η λάμψη της συνειδητότητάς σου. Μόνο από τη στιγμή που έχεις επίγνωση της συνειδητότητάς σου, του είναι σου, μπορείς να έχεις σεβασμό προς τα άλλα ανθρώπινα όντα, προς τα άλλα ζωντανά όντα, επειδή όλα είναι τόσο μυστηριακά, όσο είσαι κι εσύ. Είναι απλώς διαφορετικές εκφράσεις, διαφορετικές εκδηλώσεις, οι οποίες κάνουν τη ζωή πλουσιότερη.
Και από τη στιγμή που ο άνθρωπος έχει βρει τη συνειδητότητα μέσα του, έχει βρει το κλειδί για το υπέρτατο. Κάθε εκπαίδευση που δεν σε διδάσκει να αγαπάς το σώμα σου, που δεν σε διδάσκει να είσαι συμπονετικός με το σώμα σου, που δεν σε διδάσκει πώς να μπαίνεις μέσα στα μυστήρια του, δεν θα είναι σε θέση να σε διδάσκει πώς να μπεις μέσα στην ίδια σου τη συνειδητότητα. Το σώμα είναι η πόρτα. Το σώμα είναι το εφαλτήριο.
.
