Τα δάση δεν είναι ακατοίκητα αλλά ασφυκτικά γεμάτα από τίμια πνεύματα .
Αυτό που ονομάζουμε άγρια φύση, είναι ένας πολιτισμός διαφορετικός από τον δικό μας.
Henry David Thoreau, 1817-1862, Αμερικανός συγγραφέας
Ο Antony Hopkins στο ‘The World’s Fastest Indian’ έχει μία λεμονιά που της ‘μιλάει’…
Αυτή η αίσθηση της ψυχικης επαφης, της επικοινωνιας και της αγάπης για ότι ζει και κινείται πάνω στη γη, είναι ισως ότι πιό σημαντικό μπορεί να συμβεί σε ένα ανθρώπινο πλάσμα. Είναι πραγματικη ευλογια για τους ανθρωπους που εχουν αυτό το χαρισμα… Τους ευχαριστώ που υπάρχουν!
Τα δέντρα είναι αισθανομενα ζωντανα οντα, ζωντανές υπάρξεις. Δεν είναι αντικείμενα, δεν είναι «ξύλα», είναι οντοτητες, πλασματα με συνειδηση, που νιωθουν πονο όταν καιγονται, που νιωθουν πονο όταν τα καρφωνεις η τα κοβεις με το πριονι η το τσεκουρι. Τα φυτά ξέρουν και καταλαβαινουν ότι τα χαϊδεύεις ή ότι τα χτυπάς.
Παμπολλες επιστημονικες ερευνες αποδεικνυουν, ότι αυτού του είδους η εντυπωσιακή απόκριση στα εξωτερικα ερεθίσματα υποδεικνύει την ύπαρξη ενός κεντρικού νευρικού συστήματος στα φυτά, όπως αυτό ενός ζώου. Αυτά τα πράγματα είναι γνωστά από το 1960, ότι τα φυτά νιώθουν.
Ρίξτε μια ματιά στο συνταρακτικό σύγγραμμα The Secret Life of Plants (Η Μυστική Ζωή των Φυτών) των Peter Tompkins και Christopher Bird.
Πήτερ Κόνγουει / Τα θεραπευτικά Μυστικά των Δέντρων. Εκδ. Κυβέλη.
Πήτερ Τομπκινς / Μυστική ζωή των φυτών. Εκδ. Χατζηνικολή.
Κάποια απ’ τα πειράματα κατέδειξαν ότι τα φυτά παράγουν μικρούς υπέρηχους ή υπόηχους όταν κόβονται, όπως ένα ζώο φωνάζει όταν το σκοτώνουν, ή εκπέμπουν ένα σήμα που καταγράφεται όταν ξεριζώνονται ή τους κόβεται ένα κλαδί.
Υπαρχει ένα διήγημα φαντασίας του Roald Dahl, στο οποίο ο αφηγητής κατασκευάζει ακουστικά με τα οποία μπορεί να ακούει τα φυτά να «μιλούν» και ακούει ένα δέντρο να βογκάει βαριά και συρτά όταν χτυπιέται από ένα τσεκούρι…
Ποτε δεν ακούμε τους ήχους που είναι μέρος του δέντρου. Όχι τον ήχο του ανέμου ανάμεσα στα φύλλα που τα κάνει να τρεμουλιάζουν, αλλά το δικό του ήχο, τον ήχο του κορμού και το σιωπηλό ήχο της ρίζας. Αυτός ο ήχος δεν είναι ο ήχος του κόσμου ούτε ο ήχος της φλυαρίας του νου, ούτε η βαρβαρότητα των ανθρώπινων καβγάδων και των ανθρώπινων συγκρούσεων, αλλά ένας ήχος που είναι μέρος του σύμπαντος.
Αν έχεις μια αληθινή σχέση με ένα δέντρο, αν μπορεις να νιωσεις την γεμάτη αξιοπρέπεια μοναχικότητά του, τότε νιωθεις ότι εισαι μερος του Ολου και ότι όλα είναι Ένα. Η σχεση σου με το δεντρο , με το φυτο, με το ζωακι, αντικατοπτριζει την σχεση σου με ολη την ανθρωποτητα. Είσαι υπεύθυνος γι’ αυτό το δέντρο και για όλα τα δέντρα της γης.
Μόνον όταν μπορέσουμε να δεχτούμε την ευθύνη για το Ολο μπορούμε να επιτύχουμε την δύναμη να αλλάξουμε ένα μέρος του.
Ένα δέντρο είναι ενας ζωντανος οργανισμος κι αν δεν έχεις σχέση με καθετί ζωντανό πάνω σ’ αυτή τη γη, τοτε είναι πολύ πιθανο να χάσεις κάθε σχέση που έχεις με τα ανθρώπινα πλάσματα.
Αν μπορούσαμε να εδραιώσουμε μια βαθιά, παντοτινή, μόνιμη σχέση με τη φύση, τα δέντρα, τους θάμνους, τα λουλούδια, τη χλόη, τα ζώα και τα σύννεφα που τρέχουν, τότε δεν θα σκοτώναμε ποτέ ένα άλλο ανθρώπινο πλάσμα για κανένα λόγο.
Τα φυτά δειχνουν να γερνουν προς την ηχητική πηγή, κατά το άκουσμα: ινδικής μουσικής από sitar, δυτικής κλασσικής μουσικής, έγχορδες εκτελέσεις 18ου και 19ου αιώνα, κλασσικης Jazz. Τα φυτά είναι αδιάφορα προς την ηχητική πηγή, κατά το άκουσμα: σιωπής, αμερικανικής μουσικής Country, κουαρτέτων για έγχορδα των Schoenberg, Berg, Webern. Τα φυτά αποτραβιούνται όσο πιο μακριά μπορούν από την ηχητική πηγή, κατά το άκουσμα: τυμπάνων, μουσικής Pop, Hard Rock και Heavy Metal.
Από την άλλη, η νότα Λα (F) συνεχώς ακουστή για οκτώ ώρες την ημέρα, ή ο τυχαίος έντονος θόρυβος (όπως τα παράσιτα του ραδιοφώνου), είναι γνωστό ότι έχουν την ικανότητα να ανακόψουν την ανάπτυξη των φυτών, ή και να τα σκοτώσουν.
Αυτό δεν σημαίνει ότι τα φυτά «ακούνε»;
Βεβαια, κανένας αφοσιωμένος κηπουρός δεν χρειάζεται στατιστικές για να ξέρει ότι τα φυτά έχουν συναισθήματα, ότι με κάποιο τρόπο το καταλαβαίνουν αν τα αγαπάς ή αν τους μιλάς με γλυκό τόνο ή αν τα χαϊδεύεις, ή αν τα κακομεταχειρίζεσαι…
Η ανθρωπολογική έρευνα σε κουλτούρες κοινωνιων τις οποίες χαρακτηρίζουμε «πρωτόγονες», κρύβουν αρχές, θεραπευτικές προσεγγίσεις και μυστικά, που μόλις σήμερα αρχίζει να ανακαλύπτει η δυτική επιστήμη. Στις παραδόσεις σαμανιστικού χαρακτήρα, η φύση ( στοιχεία και φυσικό περιβάλλον ) έχει καθοριστικό ρόλο. Σ' αυτο τα πλαίσιο μπορούμε να εντάξουμε και την επιλογή των «φιλικών» αντικειμένων και ιδιαίτερα φυτών, που ευνοούν την έκβαση ορισμένων σαμανιστικών πρακτικών.
Για παράδειγμα είναι γνωστό ότι - συμφωνα με τέτοιες θεωρήσεις - ένας άνθρωπος μπορεί να συνδεθεί ισχυρά με ένα δένδρο. Η παραμονή έκτοτε στη σκιά του, ή και απλά το αγκάλιασμα του κορμού του, μπορούν να φορτίσουν τις "ενεργειακές του μπαταρίες", να εξαφανίσουν το άγχος και την ένταση. Έχει μάλιστα καταγραφεί η ικανότητα των φυτών να "αντιλαμβάνονται" άμεσα ένα ατύχημα λχ. του «φίλου» τους, ακόμη κι αν αυτό συμβεί χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά!
Στη δεκαετία του 1960, ο Dr. Burdon Sanderson έκανε πολλά πειράματα με φυτά, όπως το να συνδέσει ηλεκτρόδια με τέτοιες ίνες ή απολήξεις φυτών, με σκοπό να καταγράψει τυχόν ηλεκτρική δραστηριότητα στα φυτά.
Μέχρι σήμερα, η ευαισθησία απόκρισης στο άγγιγμα έχει εντοπιστεί σε πάνω από 1.000 διαφορετικά είδη φυτών. Έχει επίσης διαπιστωθεί, ότι πολλά φυτά είναι ικανά να αντιδρούν απέναντι σε όντα που πρόσφατα έχουν καταστρέψει φυτικό ή ζωικό υλικό, δηλαδή είναι σαν να μπορούν να εντοπίσουν στα χέρια σου π.χ. το γεγονός ότι πρόσφατα κούρεψες το γρασίδι! Επιπλέον, το ηλεκτρικό πεδίο διαφόρων ειδών φυτών αντιδρά μετρήσιμα, όταν βάζουμε δίπλα τους ζωντανές γαρίδες και τις πετάμε μέσα σε βραστό νερό, όπως έχει αποδειχθεί με πειράματα.
Πορφύριος
...γιατι είναι αποδεδειγμένο, πως η αγάπη γιατρεύει την ζωή την ίδια…
- Τζάμπα ο κόπος μας, είπε ο κηπουρός μόλις το βγάλαμε από τη γλάστρα.
- Γιατί; τον ρωτάω.
- Δεν βλέπεις που δεν έχει καθόλου ρίζες, δεν πρόκειται να πιάσει.
- Όχι, θα το φυτέψουμε, επέμενα εγώ. Θα του μιλάω κάθε μέρα και θα πιάσει.
- Χα, χα, χα… γέλασε ο κηπουρός ειρωνικά. Έλα ρε «Παραμυθά», αυτά να τα λες στις ιστορίες που λες στα παιδιά, αλλά όχι και ν’ αρχίσεις να τα πιστεύεις κι ο ίδιος.
- Δεν μου λες; τον ρωτάω. Εσύ που ‘σαι και κηπουρός, έχεις διαβάσει ένα βιβλίο που λέγεται: «Η μυστική ζωή των φυτών»;
- Έλα τώρα… Χρειάζεται να διαβάσω αυτά τα «ούφο» που διαβάζεις εσύ για να ξέρω ότι ένα δεντράκι από γλάστρα χωρίς ρίζες, δεν πρόκειται να πιάσει;
Αδιαφόρησα για την άποψή του και τον έβαλα να το φυτέψει.
- Σε καμιά δεκαριά μέρες θα έχει μαραθεί, μου είπε με αυτοπεποίθηση και το φύτεψε.
Από κείνη την ημέρα άρχισα κάθε μέρα να ποτίζω ο ίδιος το ελατάκι και να του… μιλάω. Του έλεγα ότι είμαστε φίλοι κι ότι αν πεθάνει θα στενοχωρηθώ πολύ. Κάποιες φορές του χάιδευα την κορφή του, ενώ άλλοτε το αγκάλιαζα. Ναι, τι γελάτε; Μου έφτανε τότε μέχρι τη μέση μου και χωρούσε όλο στην αγκαλιά μου.
Στις δέκα μέρες δεν είχε μαραθεί, όπως είχε προφητέψει ο κηπουρός. Και όχι μόνο στις δέκα μέρες, αλλά ούτε στις δέκα εβδομάδες, ούτε στους δέκα μήνες. Τώρα πια δεν του μιλούσα κάθε μέρα – αυτό το είχα κάνει τον πρώτο μήνα μόνο – αλλά το είχα στο νου μου συνέχεια και που και που πήγαινα και του χάιδευα κάποιο κλαρί.
- Να το σκίσεις το δίπλωμα του γεωπόνου σαχλαμάρα, πείραζα τον κηπουρό που ήταν και σπουδαγμένος όχι μόνο εμπειρικός κηπουρός.
- Τι να σου πω βρε παιδάκι μου, έλεγε με απορημένο βλέμμα, πρώτη φορά πέφτω έξω. Αλλά δεν έχει να κάνει με το που του μιλάς…
- Ναι, μωρέ – απαντούσα εγώ ειρωνικά – είναι επειδή το χώμα είναι πολύ καλό…
Να, όμως, που στο χρόνο πάνω ο κηπουρός βρήκε την ευκαιρία να θριαμβεύσει: η κορφή του έλατου μαράθηκε!
- Ε, τώρα πάει, μου είπε χαιρέκακα ο κηπουρός δεν υπάρχει περίπτωση έλατο που μαραίνεται η κορφή του να ζήσει.
Πήγα να σκάσω από τη στενοχώρια μου. Σαν να αρρώστησε το παιδί μου. Κάθε πρωί πριν φύγω το πότιζα και το χάιδευα και τα απογεύματα του μιλούσα: «Γιατί βρε μωρό μου; Τι σ’ έπιασε τώρα και θέλεις να μαραθείς;»
- Να το ξεριζώσω, να βάλω αυτή τη λεύκα που έφερα, με ρώτησε μετά από καμιά εβδομάδα ο κηπουρός, καθώς είχε το έλατο αρχίσει να μαραίνεται όλο και πιο κάτω.
- Τη λεύκα να τη βάλεις εκεί που ξέρεις, του είπα. Κι άρχισα να μιλάω πιο πολύ στο ελατάκι και να το χαϊδεύω. Ύστερα από καμιά εβδομάδα, πρόσεξα ότι είχε σταματήσει να κατεβαίνει η αρρώστια της κορφής προς τα κάτω. Και κοιτάζοντας προσεκτικά τις επόμενες μέρες, πρόσεξα ότι άρχισαν να βγαίνουν μικρές τρυφερές πράσινες βελόνες στον κορμό. Σε μία εβδομάδα οι ανοιχτοπράσινες βελόνες είχαν γίνει ένα τρυφερό κλαράκι. Το έλατο, λες και έκανε μόνο του «μπάι πας», έφτιαξε μια άλλη κορφή.
Και ακόμα και σήμερα, δεκατέσσερα χρόνια μετά, όταν προσέξεις από μια ορισμένη πλευρά τον κορμό του, θα δεις ότι από ένα σημείο και μετά είναι σαν να στραβώνει και μετά συνεχίζει προς τα πάνω, λίγα χιλιοστά πιο ‘κει. Ο κηπουρός ακόμα δεν μπορεί να το χωνέψει και δεν θέλει να παραδεχτεί ότι έπαιξαν ρόλο τα χάδια μου, οι κουβέντες και οι αγκαλιές που έκανα στο δέντρο, για να φτιάξει μια καινούργια κορφή και να ζήσει.
Καθώς προχθές παρακολουθούσα την Πάρνηθα που καιγόταν, γύρισα και κοίταξα το έλατο δίπλα μου που πια το ύψος του έχει ξεπεράσει κατά πολύ το σπίτι μας.
Π.
Σ'ενα εξαιρετικης ευαισθησιας κειμενο, ο Παντελης Γιαννουλακης γραφει:
Για να σε βοηθήσω να το εμπεδώσεις ακόμη καλύτερα και να θυμάσαι ότι τα φυτά και τα δέντρα είναι οντότητες, σου ζητώ να θυμάσαι ότι κανονικα, όπως εμείς, τα δέντρα θα έπρεπε να έχουν ονόματα, θα έπρεπε να τους δίνεις ονόματα (στο κάτω-κάτω το κάνεις στον σκύλο και την γάτα σου).
Αυτό το ψηλό δέντρο εκεί πέρα είναι ο Γιάννης. Εκείνος ο νεαρός είναι ο Κώστας. Αυτή η πανέμορφη λυγερή είναι η Μαρία. Εκείνη η καμπουριασμένη είναι η Ζωζώ. Εκείνος ο γέρος με τα κομμένα κλαδιά και την κουφάλα είναι ο Θανάσης. Αυτή η κυπαρισσένια είναι η Τζένη. Εκεί ψηλά στην κορυφή είναι μαζεμένη η παρέα η ωραία του Ελάτου. Τα δέντρα είναι πρόσωπα, είναι άτομα, είναι χαρακτήρες, είναι ζωντανά, είναι οντότητες. Μην γυρνάς αλλού το βλέμμα μπροστά στην καταστροφή τους, στις μαζικές δολοφονίες τους χωρίς λόγο, στον αφανισμό των ευγενών αυτών οντοτήτων, που δεν μπορούν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους ή να το βάλουν στα πόδια. (Το ίδιο συμβαίνει και και με ένα αθώο μωρό). Τι σόι άνθρωπος είσαι; Έκαψες την Ζωζώ άτιμε; Την έκαψες ζωντανή; Έκαψες τα παιδάκια της; Έριξες στις φλόγες τον Θανάση και ξεκλήρισες όλη του την οικογένεια; Πονάνε και υποφέρουν μέσα στις φλόγες, πεθαίνουν φριχτό και αργό θάνατο! Καταλαβαίνεις τώρα;; Τα δέντρα πονάνε όταν καίγονται…
Γερο-πλατανος / Στ. Σιολας
Γιαννης Δογανης / Faos satori - faos samadhi - Faos art Ianis
Πρωτοδημοσιευθηκε στο Ξανθη φιλοσοφειν