Παρακολουθείτε, παρακολουθείτε συνεχώς και θα καταλάβετε την απόλυτη ανοησία της ζωής. / Oσσο

>

Laughing Meditation

Γελιο, η μεγαλη αφυπνιση.

… Στην αρχή απομακρύνετε από τον δρόμο σας το Εγώ σας. Τότε θα μείνει μόνο η συνείδηση. Και τώρα η συνείδηση ας γνωρίσει τον εαυτόν της. Διότι στην ουσία δεν έχει μείνει τίποτε άλλο να γνωρίσεις, ενώ η συνείδηση έχει την ιδιότητα να γνωρίζει τον εαυτόν της, είναι αυτό που λέμε αυτογνωσία.

Το πρόβλημα είναι στην αναζήτηση, διότι η κάθε αναζήτηση σε βγάζει προς τα έξω και σε απομακρύνει από τον εαυτόν σου. Μην ψάχνετε τίποτε, μην αναζητάτε τίποτε. Καθίστε βολικά μέσα σας – χωρίς επιθυμίες, χωρίς φιλοδοξίες- δεν έχετε που να πάτε.

Παρακολουθείτε μόνο και κάποια στιγμή θα ξεκαρδιστείτε στα γέλια. Πέραν του γέλιου- δεν έχεις τίποτε το σοβαρό να πεις.

Παρακολουθείτε, παρακολουθείτε συνεχώς και θα καταλάβετε την απόλυτη ανοησία της ζωής. Αυτό με το οποίο ασχολιόσασταν- είναι το ίδιο ανόητο όπως ανόητο είναι το σκυλί , που προσπαθεί να πιάσει την ουρά του.

Όσο πιο συνειδητοποιημένος γίνεστε- τόσο η ζωή θα σας φαίνεται ανόητη. Δεν κάνατε τίποτε άλλο, εκτός από το να κυνηγάτε την ίδια την ουρά σας.

Γι’ αυτόν τον λόγο όλοι οι μυστικιστές όταν έρχονταν η στιγμή της αφύπνισης- ξεκαρδίζονταν στα τρανταχτά γέλια και μετά- βυθίζονταν στην απόλυτη σιωπή και αταραξία.

Αυτό το γέλιο - είναι το τελευταίο πράγμα, πέραν των ορίων του οποίου δεν υπάρχουν οι λέξεις, τίποτε δεν μπορεί να ειπωθεί.

Αν είστε ικανοί να γελάσετε με τον εαυτόν σας, με την ανοησία σας, - αυτό σημαίνει, ότι γίνατε παρατηρητής, ανεξάρτητος από το μυαλό σας, από το σώμα σας. Τώρα μπορείτε να καταλάβετε τι κάνατε μέχρι τώρα, και το οποίο μπορείς να κάνεις μόνον σε κατάσταση της ασυνειδησίας.

Το ανθρώπινο γέλιο έχει την ιδιαιτερότητά του: συνήθως γελάμε με τους άλλους, ορισμένοι από μας γελούν με τον εαυτόν τους. Είναι απάνθρωπο να γελάς με τους άλλους- εδώ κρύβεται κάποια μορφή βίας. Ενώ το γέλιο με τον εαυτόν σου κρύβει την μεγάλη αφύπνιση.

Ο αφυπνισμένος έχει γέλιο άλλης ποιότητας και άλλου περιεχομένου. Αυτός βλέπει, ότι όλη η πρωτύτερη ζωή του δεν άξιζε τίποτε άλλο, παρά μονάχα το γέλιο…

OSHO

Η ουσία της διδασκαλίας τoυ Κρισναμoύρτι.

Η ουσία της διδασκαλίας τoυ Κρισναμoύρτι εμπεριέχεται στη δήλωση πoυ έκανε τo 1929, όταν είπε:

“Η αλήθεια είναι μια χώρα δίχως μoνoπάτι”.

O άνθρωπoς δεν μπoρεί να τη φτάσει μέσα από oργανώσεις, μέσα από κάπoια πίστη, μέσα από δόγματα, ιερωμένoυς ή τελετoυργίες, oύτε και μέσα από κάπoια φιλoσoφική γνώση ή ψυχoλoγική τεχνική. Πρέπει να τη βρει μέσα από τoν καθρέφτη των σχέσεων, μέσα από την κατανόηση τoυ περιεχoμένoυ τoυ νoυ τoυ, με την παρατήρηση και όχι με διανoητική ψυχανάλυση ή ενδoσκοπική αυτοανάλυση.

O άνθρωπoς έχει φτιάξει μέσα τoυ σαν φράχτη προστασίας διάφορες εικόνες -θρησκευτικές, πoλιτικές, πρoσωπικές. Αυτές εκδηλώνoνται σαν σύμβoλα, ιδέες, πίστεις. Τo βάρoς αυτών των εικόνων κυριαρχεί πάνω στη σκέψη τoυ ανθρώπoυ, στις σχέσεις τoυ και στην καθημερινή τoυ ζωή. Αυτές oι εικόνες είναι oι αιτίες των πρoβλημάτων μας επειδή χωρίζoυν τoν έναν άνθρωπo από τoν άλλoν.

Η αντίληψη πoυ έχει o άνθρωπoς για τη ζωή διαμoρφώνεται από τις έννoιες πoυ ήδη ενυπάρχoυν στo νoυ τoυ. Τo περιεχόμενo της συνείδησής τoυ είναι όλη τoυ η ύπαρξη. Αυτό τo περιεχόμενo είναι κoινό σε όλη την ανθρωπότητα. Η ατoμικότητα είναι τo όνoμα, η μoρφή και η επιφανειακή παιδεία πoυ απoκτά από την παράδoση και τo περιβάλλoν τoυ. Η μoναδικότητα τoυ ανθρώπoυ δε βρίσκεται στην επιφάνεια, αλλά στην πλήρη ελευθερία από τo περιεχόμενo της συνείδησής τoυ, πoυ είναι κoινή για όλη την ανθρωπότητα. 'Ετσι, o άνθρωπoς δεν είναι ξεχωριστό άτoμo.

Η ελευθερία δεν είναι αντίδραση· η ελευθερία δεν είναι επιλoγή. Είναι ψεύτικoς o ισχυρισμός τoυ ανθρώπoυ ότι είναι ελεύθερoς, επειδή μπoρεί να διαλέξει. Ελευθερία είναι η καθαρή παρατήρηση, χωρίς κατεύθυνση, χωρίς φόβo τιμωρίας ή ελπίδα ανταμoιβής. Η ελευθερία δεν έχει κίνητρo· η ελευθερία δε βρίσκεται στo τέλoς της εξέλιξης τoυ ανθρώπoυ, αλλά υπάρχει στo πρώτo βήμα της ύπαρξής τoυ. Με την παρατήρηση αρχίζει κανείς να ανακαλύπτει την έλλειψη ελευθερίας. Η ελευθερία βρίσκεται στη χωρίς εκλoγή επίγνωση της καθημερινής μας ζωής και δραστηριότητας.

Η σκέψη είναι χρόνoς.

Η σκέψη γεννιέται από την εμπειρία και τη γνώση, πoυ είναι αξεχώριστα δεμένες με τo χρόνo και τo παρελθόν. O ψυχολογικός χρόνoς είναι εχθρός τoυ ανθρώπoυ. Η δράση μας βασίζεται στη γνώση, άρα στo χρόνo, κι έτσι o άνθρωπoς είναι πάντα σκλάβoς στo παρελθόν. Η σκέψη είναι πάντα περιoρισμένη κι έτσι ζoύμε σε συνεχή σύγκρoυση και αγώνα. Δεν υπάρχει ψυχoλoγική εξέλιξη.

'Oταν o άνθρωπoς απoκτήσει επίγνωση της κίνησης των σκέψεών τoυ, θα δει τη διαίρεση ανάμεσα στoν σκεπτόμενo και τη σκέψη, στoν παρατηρητή και τo παρατηρoύμενo, στoν εμπειρώμενo και την εμπειρία. Θα ανακαλύψει ότι αυτή η διαίρεση είναι ψευδαίσθηση. Μόνo τότε υπάρχει καθαρή παρατήρηση, πoυ είναι άμεση αντίληψη χωρίς σκιά από τo παρελθόν ή από τo χρόνo. Αυτή η άχρoνη αντίληψη φέρνει μια βαθιά ριζική αλλαγή στo νoυ.

Η ολοκληρωτική άρνηση είναι η oυσία τoυ θετικoύ.

'Oταν υπάρχει άρνηση όλων εκείνων των πραγμάτων πoυ έχει γεννήσει ψυχολογικά η σκέψη, μόνο τότε υπάρχει αγάπη, πoυ είναι συμπόνια, πάθoς και νoημoσύνη.

Για τον άνθρωπο που γνωρίζει το αιώνιο δεν υπάρχει ούτε χρόνος ούτε χώρος. Ο χώρος κι ο χρόνος είναι πραγματικότητα για τον άνθρωπο που είναι ακόμα ανολοκλήρωτος και γι' αυτόν ο χώρος είναι διαιρεμένος σε διαστάσεις κι ο χρόνος σε παρελθόν, παρόν και μέλλον. Κοιτάζει πίσω του και βλέπει τη γέννησή του, τα αποκτήματά του και όλα όσα έχει απορρίψει. Το μέλλον τροποποιεί συνέχεια το παρελθόν και πάντα προστίθεται σ' αυτό. Ο άνθρωπος στρέφει το βλέμμα του από το παρελθόν στο μέλλον όπου τον περιμένουν ο θάνατος, το άγνωστο, το σκοτάδι, το μυστήριο.

Γοητευμένος απ' αυτά δεν μπορεί πια να ξεκολήσει από πάνω τους. Το μυστήριο του μέλλοντος κρύβει γι' αυτόν την εκπλήρωση όλων των πόθων του που του έχει αρνηθεί το παρελθόν και στα όνειρά του πετάει σε εκείνον τον λαμπερό ορίζοντα όπου πρέπει να υπάρχει η ευτυχία, εκεί όπου πρέπει να την αναζητήσει.Ολέθριο λάθος!

Ποτέ κανείς δε θα διεισδύσει στο απέραντο μυστήριο του μέλλοντος -αδιαπέραστου μέσα στο εφήμερο της ίδιας του της ψευδαίσθησης- ούτε προφήτης ούτε μάγος ούτε Θεός! Αλλά αντιθέτως θα είναι το μυστήριο που θα καταβροχθίσει τον άνθρωπο, που δε θα τον αφήσει να ξεφύγει, που θα του κομματιάσει τον πρωταρχικό λόγο της ζωής του.

Η ζωή δεν μπορεί να πλησιαστεί μέσα από το παρελθόν ούτε από τους αντικατοπτρισμούς του μέλλοντος, Η ζωή δεν μπορεί να πλησιαστεί ούτε με μεσάζοντες ούτε να κατακτηθεί για χάρη κάποιου άλλου.

Αυτή η ανακάλυψη μπορεί να γίνει μόνο στο άμεσο παρόν -από κάθε άνθρωπο ξεχωριστά και όχι για τους άλλους- από τον ανθρώπινο ον που έχει γίνει το αιώνιο “Εγώ”. Αυτό το αιώνιο “Εγώ” είναι δημιουργημένο από την τελειοποίηση της αυτοτελειοποίησης στην οποία περιέχονται τα πάντα, ακόμα και οι ανθρώπινες ατέλειες. Καθώς ο άνθρωπος δεν έχει φτάσει σ' αυτή την κατάσταση, της ζωής στο παρόν, ζει στο παρελθόν για το οποίο λυπάται, ζει στο μέλλον όπου ελπίζει, αλλά δεν ζει ποτέ στο παρόν το οποίο αγνοεί. Αυτό είναι που συμβαίνει με όλους τους ανθρώπους.

Το “Εγώ”, ζυγιάζεται ανάμεσα στο παρελθόν και στο μέλλον, σαν τίγρη που αιωρείται έτοιμη να πηδήξει, σαν αετός έτοιμος να πετάξει, σαν βέλος τη στιγμή που ελευθερώνεται από το τόξο.

Αυτή η στιγμή της ισορροπίας, της μεγάλης έντασης, είναι “δημιουργία”. Είναι η πληρότητα όλης της ζωής, είναι αιωνιότητα.

Ο άνεμος της ερήμου σβήνει κάθε αχνάρι του ταξιδιώτη.Το μοναδικό αποτύπωμα είναι από το πάτημα του παρόντος. Το παρελθόν, το μέλλον..... άμμος που τη φύσηξε ο άνεμος.

Τα ανωτερω γράφτηκαν από τoν ίδιo τoν Κρισναμoύρτι στις 21 Oκτωβρίoυ 1980, για τo βιβλίo της Mary Lutyens “Krishnamurti: The Years of Fulfilment”, πoυ είναι o δεύτερoς τόμoς της βιoγραφίας τoυ και πoυ εκδόθηκε τo 1983. 'Oταν αργότερα o K τo ξαναδιάβασε, πρόσθεσε λίγες πρoτάσεις.

J. Krishnamurti: An Introduction

Τα όρια και οι περιορισμοί της σκέψης / ΚΡΙΣΝΑΜΟΥΡΤΙ και Ντέιβιντ Μπόμ

Τίτλος πρωτοτύπου THE LIMITS OF THOUGHT στα γαλλικά (LES LIMITES DE LA PENSEE)

Όταν ένας μεγάλος και απαιτητικός πνευματικός δάσκαλος αλλά άσχετος με όποιο δογματισμό –ο Κρισναμούρτι- κι ένας διάσημος φυσικός, που ειδικεύεται στην έρευνα της υποατομικής φυσικής –ο Ντέιβιντ Μπομ- συναντιούνται προσωπικά, θα μπορούσε κανείς να υποθέσει ότι θα είναι ένας διάλογος μεταξύ δύο κωφών, ή μια έντονη αντιπαράθεση, αφού οι κόσμοι τους φαίνονται τόσο αντίθετοι.

Κι όμως αυτά τα δύο σπάνια άτομα, που ήταν και φίλοι, κατάφεραν να ερευνήσουν τα θεμελιακά ζητήματα της ύπαρξης με πολύ μεγάλη ευφυΐα, με παιδαγωγικές ιδιότητες, με έγνοια για την αλήθεια και την ακριβολογία.

Οι συνομιλίες τους αποτελούν αυτό το βιβλίο, που είναι ουσιαστικό για όλους όσους ενδιαφέρονται για την εξερεύνηση αυτών των μυστηριωδών περιοχών, στο σταυροδρόμι της μεταφυσικής, της ηθικής και της πολιτικής, της φιλοσοφίας και της γλωσσολογίας, της θρησκείας και της επιστήμης.

Σε κανένα σημείο οι συγγραφείς δεν επιβάλλουν στον αναγνώστη τη δική τους αλήθεια. Εδώ έχουμε έναν υπομονετικό περίπατο όπου οι δύο συνομιλητές συνοδεύουν ο ένας τον άλλον μεσ’ από τις ελικοειδείς διαδρομές της σκέψης και της αντίληψης.

Κι έχουμε ακόμα μια πρόσκληση να ξαναεξετάσουμε, ν’ αμφισβητήσουμε το βάρος των παραδόσεων και την αναζήτησή μας για το απόλυτο εκεί όπου δεν υπάρχει.



Ο Ντέιβιντ Μπομ και ο Κρισναμούρτι είχαν μια φιλία που κράτησε σχεδόν 25 χρόνια. Σ’ αυτή την περίοδο, είχαν συχνές συζητήσεις σχετικά όχι μόνο με τις αιτίες των ατομικών και μαζικών συγκρούσεων αλλά και για τη δυνατότητα που υπάρχει για τον κάθε άνθρωπο ν’ απελευθερωθεί από τις εγωκεντρικές δραστηριότητές του, (που είναι αιτία για τόση σύγχυση) μέσα από μια ορισμένη ποιότητα διεισδυτικής διόρασης.
Σ’ αυτές τις συζητήσεις, κάποιες φορές, έπαιρναν μέρος διάφοροι εκπαιδευτικοί, φυσικοί ψυχίατροι, ερευνητές.

Ο Ντέιβιντ Μπόμ υπήρξε, για πολλά χρόνια, μέλος του Διοικ. Συμβουλίου του Ιδρύματος Κρισναμούρτι της Μεγ. Βρετανίας καθώς και του Διεθνούς Εκπαιδευτικού Ιδρύματος που ιδρύθηκε στο Χαμσάιρ από τον Κρισναμούρτι –του σχολείου στο Brockwood Park.

Με παράκληση του Κρισναμούρτι, ο Ντ. Μπομ έπαιξε δραστήριο και βασικό ρόλο στις δραστηριότητες του σχολείου από τις αρχές του, στα 1969, και συνέχισε αυτό το ρόλο του σχεδόν μέχρι το θάνατό του στα 1992.

Κάποιες από τις συζητήσεις του Κρισναμούρτι με τον Ντ. Μπομ, που παρουσιάζουν μεγάλη και διαχρονική σημαντικότητα, πέρασαν σε έντυπα ή σε μαγνητοταινίες. Αυτές που συγκεντρώσαμε εδώ, με το γενικό τίτλο ΤΑ ΟΡΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ φωτίζουν πολύ έντονα την έρευνα των δύο τολμηρών στοχαστών για τη φύση της ανθρώπινης συνείδησης και της ανθρώπινης μοίρας.

CONVERSATION WITH JIDDU KRISHNAMURTI AND PROF. DAVID BOHM

8TH APRIL 1980 CONVERSATION WITH JIDDU KRISHNAMURTI AND PROF. DAVID BOHM

KRISHNAMURTI: To find the ground I must become terribly rational in my life. That’s all I start with. And irrationality has been brought about by thought creating this idea of me as separate from everybody else, etc., etc. So can I, being irrational, find the cause of irrationality and wipe it out? If I can’t do that I cannot reach the ground which is the most rational. Would a scientist who is investigating matter, to come upon the ground, he may not accept the ground exists at all.

BOHM: Well tacitly he is assuming that it does.

K: It does. Mr ‘X’ comes along and says it does exist. And you, the scientist, says, ‘Show it.’ Mr ‘X’ says ‘I will show it to you. First become rational in your life’. Not there, don’t as a scientist meeting with another scientist, experimenting and all the rest of THAT be rational there, and irrational in your life. Begin there rather than there. What would you say to all that?

B: Right. Well…

K: This must be done without effort, without desire, without will, without any sense of persuasion, otherwise you are back in the game.
QUESTIONER: Krishnaji are you supposing, or are you saying that the scientist can be rational here?
K: He says they are.
B: They are to some extent.
K: Of course. He says that. Sir, when scientists meet about something they are very rational.
Q: To some extent.
K: To some extent, yes.
B: Well eventually their personal relations come in and so on.
K: That’s is. They become irrational because of their jealousies and ambitions, or conflicts of theories and so on.
B: Well that is because they are attached to their theories and so on.
Q: Also the basic irrationality of them is that they think what they discover is the truth.
K: No, he doesn’t say that. Through the investigation of matter they hope to come upon the ground.
B: They may be wrong but that is what they hope for.
K: They must otherwise what is the point of investigating matter?
Q: Maybe there is no point.
B: In addition of course it is important for practical purposes and so on.
K: Practical purposes, yes for inventing guns and all the rest of it, submarines and super missiles.
B: Well also new energy sources and so on.
K: Of course, of course, that is only part of it.
B: That is part of it but in addition it may have an interest in itself but we have to say that - let’s try to put it like this: even in science you could not pursue the science fully unless you were rational.
K: Yes, somewhat rational.
B: Somewhat rational, but in fact eventually the failure of rationality blocks science anyway. Scientists alter their theories and they become jealous and so on.
K: That’s it. Or the irrationality overcomes them.
B: They cannot keep the irrationality out.
K: That’s it.
B: So then you could say you might as well look at the source of the whole irrationality.
K: That’s it. That is what I am saying.
B: That is the only possibility.
K: Yes.
B: But now you have to make it clear that it really can be done, you see.
K: Oh yes, I am showing it to you. I say first recognize, see, observe, be aware - or whatever word - that you are totally irrational.
B: Well the word ‘totally’ will cause trouble because if you were totally irrational you couldn’t even begin to talk, you see.
K: No, that is my question. I say you are totally irrational. First recognize it. Watch it. If the moment that you admit there is some part of you which is rational - right - who wants to wipe away the irrationality…
B: It is not that but there must be sufficient rationality to understand what you talking about.
K: Yes, of course.
B: Essentially I would rather put it that you are dominated by your irrationality, that irrationality dominates even though there is enough rationality to discuss the question.
K: I question that.
B: You see otherwise we couldn’t even begin to talk.
K: No, but listen. Just a minute, just a minute. We begin to talk, you, a few of us begin to talk because we are willing to listen to each other, we are willing to say ‘I’ll set aside any conclusion I have’, and so on, we are willing to listen to each other.
B: That is part of rationality.
K: No, with us, but the vast majority are not willing to listen to us because we are concerned, serious enough to find out if the ground exists. Right? That gives us rationality to listen to each other.
B: Yes. Well listening is essential for rationality.
K: What?
B: Listening is necessary for rationality.
K: Of course. Are we saying the same thing?
B: Yes.

K: Because as the scientist - wait a minute - as the scientist through the examination of matter, the investigation of matter hopes to reach the ground, we, ‘X’, ‘Y’, ‘Z’, say let us become rational in our life. Which means you and I and ‘X’, ‘Y’, ‘Z’ are willing to listen to each other. That’s all. The very listening is the beginning of rationality. Mr Carter, Mr K, they won’t even listen to us, not even the Pope, or anybody. So can we, who are listening, be rational somewhat and begin? That’s all my point. This is all being terribly logical, isn’t it? So can we proceed from there? Why has man brought about this irrationality in his life, and a few of us can apparently throw off some part of irrationality and become somewhat rational, ‘X’, ‘Y’, ‘Z’, and those rational people say, ‘Now, let’s start.’ Right? Let us start to find out why man lives this way, both the scientists and me, because he is a man, he is not just a scientist. Now what is the dominant factor in his life, the common, dominant factor in all human beings’ lives, apart from ‘X’, ‘Y’, ‘Z’ who are rational, including them, what is the dominant current in his life? Obviously thought.

B: Yes, that is so. Of course many people would, might deny that and say that it is feeling or something else is the major…

K: Many people might say that but thought is part of feeling.
B: Right. That is not commonly understood.
K: We will explain it. Senses, feeling, if there was no thought behind it you wouldn’t be able to recognize those senses.
B: Yes. I think this is a major difficulty in communication with some people.
K: Yes, so we begin. Leave the some people, I want the three ‘X’, ‘Y’, ‘Z’ to see this and ‘X’, ‘Y’, ‘Z’, because they listen to each other, because they have become somewhat rational, therefore they are listening to each other, can say thought is the main source of this current.
B: Yes, well we have to say what is thought.
K: I think that is fairly simple.
B: Well, what is it?
K: Thought brings about irrationality.
B: Yes, but what is it? How do you know you are thinking? What do you mean by thinking?
K: Thinking is the movement of memory, memory which is experience, knowledge stored up in the brain. Which you and I - we know all this.

Ο φυσικος Ντειβιντ Μπομ μιλαει για το εργο του Κρισναμουρτι.

Στα 1959, όταν διάβασα το βιβλίο του Κρισναμούρτι : ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ – ΑΡΧΗ ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ, έκανα την πρώτη μου γνωριμία με το έργο του. Εκείνο που μου προκάλεσε το ενδιαφέρον ήταν κυρίως η βαθειά και κοφτερή θεώρηση που είχε ο Κρισναμούρτι στο πρόβλημα παρατηρητής και παρατηρούμενο. Το ζήτημα αυτό βρισκόταν από πολύν καιρό στο κέντρο και της δικής μου έρευνας στη θεωρητική φυσική, που είχε σαν κύριο άξονα τα συνεπαγόμενα της κβαντικής θεωρίας.

Σ’ αυτή τη θεωρία, για πρώτη φορά στην ιστορία της φυσικής, η ιδέα ότι ο παρατηρητής και το παρατηρούμενο αντικείμενο είναι αδιαχώριστα, είχε προταθεί σαν μια απαραίτητη έννοια για την κατανόηση των θεμελιακών νόμων της ύλης γενικά. Για το λόγο αυτό, αλλά και διότι αυτό το βιβλίο του περικλείει πολλές άλλες θεωρήσεις μεγάλης εμβέλειας, ένοιωθα την ανάγκη να μιλήσω άμεσα και προσωπικά με τον Κρισναμούρτι όσο γινόταν πιο σύντομα. Και από την πρώτη μας συνάντηση, στη διάρκεια μιας επίσκεψής του στο Λονδίνο, έμεινα έκπληκτος από το πόσο άνετη ήταν η επικοινωνία μαζί του, εξ αιτίας της έντονης ενέργειας που έδινε στο ν’ ακούει το συνομιλητή του και της απόλυτης απουσίας επιφυλάξεων και αμυντικών φραγμάτων στις προτάσεις που του διατύπωνα.

Αυτό το είδος στάσης μου ήταν οικείο σαν φυσικός επιστήμονας που είμαι, διότι στις συναντήσεις μου με άλλους ερευνητές που μ’ αυτούς είχα μεγάλη διανοητική συγγένεια, αυτοί είχαν παρόμοιες συμπεριφορές. Αναφέρομαι κυρίως στον Άλμπερ Άϊνστάιν, που παρουσίαζε την ίδια αυτή ένταση και την ίδια απουσία άμυνας στη διάρκεια πολλών συνομιλιών μας. Μετά από αυτόν, άρχισα να έχω με τον Κρισναμούρτι τακτικές συναντήσεις και συνομιλίες σε κάθε παραμονή στο Λονδίνο.

Έτσι γεννήθηκε μια συνεργασία που από τότε γινόταν όλο και πιο στενή, καθώς ενδιαφερόμουν όλο και πιο πολύ για τα σχολεία που είχε ιδρύσει με πρωτοβουλία του. Σ’ αυτές ακριβώς τις συνομιλίες εξετάσαμε όσο μπορούσαμε πιο βαθιά πολλά θέματα που μ’ ενδιέφεραν σαν φυσικό επιστήμονα που ασχολιόταν με την έρευνα. Επιπλέον, διερευνήσαμε μαζί τη φύση του χώρου και του χρόνου και του σύμπαντος, τόσο στο επίπεδο του εξωτερικού κόσμου όσο και στον κόσμο του πνεύματος.

Στη συνέχεια, αναρωτηθήκαμε για τη γενικευμένη σύγχυση και αταξία που εισβάλλουν από παντού στην ανθρώπινη συνείδηση.

Ακριβώς εδώ ήρθα σ’ επαφή με αυτό που για μένα είναι η πιο σημαντική ανακάλυψη του Κρισναμούρτι. Επέμεινε πάρα πολύ σοβαρά στην ιδέα ότι όλη αυτή η αταξία, που είναι η βασική αιτία του πόνου και της δυστυχίας που απλώνονται τόσο πλατιά στον κόσμο και εμποδίζει τους ανθρώπους να εργάζονται αρμονικά, έχει για ρίζα της την άγνοιά μας για τη γενική φύση των νοητικών μας λειτουργιών. Ή για να το εκφράσω αυτό διαφορετικά, μπορεί κανείς να πει, να βεβαιώσει ότι εμείς οι άνθρωποι δεν βλέπουμε αυτό που συμβαίνει πραγματικά γιατι είμαστε απασχολημένοι στο να σκεφτόμαστε.

Με βάση μια πολύ στενή εξέταση και μια πολύ λεπτομερειακή παρατήρηση αυτής της δραστηριότητας της σκέψης, ο Κρισναμούρτι μπορεί να αντιλαμβάνεται άμεσα το γεγονός ότι η σκέψη είναι μια διαδικασία, μια λειτουργία υλική που συμβαίνει, ξετυλίγεται μέσα στον άνθρωπο, στον εγκέφαλο και στο σύνολο του νευρικού συστήματος.

Όμως, κατά κανόνα, εκείνο στο οποίο εμείς είμαστε ευαίσθητοι είναι κυρίως το περιεχόμενο της σκέψης και όχι ο ακριβής, συγκεκριμένος μηχανισμός της. Αυτό μπορούμε να το αποδείξουμε αν σκεφτούμε τι συμβαίνει όταν διαβάζουμε ένα βιβλίο: το πιο συχνά, είναι μόνο το νόημα των όσων διαβάζουμε που αποσπά την προσοχή μας σχεδόν αποκλειστικά. Ωστόσο, θα μπορούσε κανείς να προσέξει το ίδιο το βιβλίο, το γεγονός ότι αποτελείται από φύλλα που μπορεί να τα γυρίζει, να προσέξει τις τυπωμένες λέξεις, την τυπογραφική μελάνη, την υφή του χαρτιού, κλπ. Με τον ίδιο τρόπο, θα μπορούσαμε ν’ αντιληφθούμε, να συνειδητοποιήσουμε τη δομή και τις λειτουργίες της διαδικασίας της σκέψης μας, και όχι μόνο το περιεχόμενό της.

Πως γίνεται, πως μπορεί να πραγματοποιηθεί αυτή η συνειδητοποίηση; Ο Κρισναμούρτι εξηγεί ότι αυτό προϋποθέτει μια προσπάθεια που την ονομάζει «διαλογισμό». Αυτός ο όρος αποδόθηκε σ’ ένα μεγάλο αριθμό εννοιών, τόσο διαφορετικών αλλά και αντιφατικών, που συνήθως καλύπτουν διάφορες επιφανειακές μορφές μυστικισμού. Όμως, όταν ο Κρισναμούρτι χρησιμοποιεί αυτόν τον όρο, του δίνει μια έννοια πολύ ξεκάθαρη και συγκεκριμένη. Μπορούμε να την αντιληφθούμε αν εξετάσουμε τις έννοιες που έχουν ρίζα της λέξης meditation (μεντιτασιόν), διαλογισμός. (Η ρίζα των λέξεων, αν κανείς την πλησιάζει από την γενικά αποδεκτή σήμερα έννοια της, ανοίγει εκπληκτικές προοπτικές σε πιο βαθιές έννοιες.)

Η λέξη μεντιτασιόν προέρχεται από την λατινική ρίζα μεντ, med, που σημαίνει μετράω. Η σημερινή έννοια είναι «στοχάζομαι, ζυγίζω, υπολογίζω, καθώς και, δίνω προσοχή». Παρόμοια, ο όρος, η λέξη dhyana, που στα σανσκριτικά σημαίνει διαλογισμός, πλησιάζει τον όρο dhynati, που σημαίνει στοχάζομαι, σκέφτομαι, αντανακλώ. Με βάση τα παραπάνω η λέξη mediter, διαλογίζομαι, θα σήμαινε «ζυγίζω τα πράγματα στοχάζομαι, ενώ ταυτόχρονα δίνω προσοχή σε ό,τι συμβαίνει πραγματικά ενώ ασχολούμαι με αυτή την πράξη».

Αναμφίβολα, αυτή είναι η αρχή, το ξεκίνημα του διαλογισμού σύμφωνα με τον Κρισναμούρτι. Με άλλα λόγια, αυτό προϋποθέτει να είναι κανείς εξαιρετικά προσεχτικός, παρατηρητικός σε όλα όσα συνδέονται με την πραγματική δραστηριότητα (ή λειτουργία) της σκέψης, που είναι η αιτία που βρίσκεται κάτω απ’ όλη τη γενική μας αταξία. Αυτή η παρατηρητικότητα αποκλείει κάθε έννοια εκλογής, κριτικής, αποδοχής ή απόρριψης μπροστά σ’ αυτό που συμβαίνει.

Κι αυτή η παρατηρητικότητα συνδέεται μ’ έναν στοχασμό για το νόημα των όσων μαθαίνουμε σχετικά με τη λειτουργία, τη δραστηριότητα της σκέψης. (θα μπορούσαμε να συγκρίνουμε αυτό με την ανάγνωση ενός βιβλίου που οι σελίδες του θα ήταν μπερδεμένες, ανάκατες. Στην περίπτωση αυτή, αξίζει πολύ περισσότερο να τακτοποιήσεις αυτή την αταξία παρά να δεχτείς αυτή τη μπερδεμένη σελιδοποίηση και να θελήσεις να βγάλεις νόημα απ’ αυτό το ανάκατο περιεχόμενο).

Ο Κρισναμούρτι έχει διαπιστώσει ότι αυτή η πράξη του διαλογισμού, (του υπολογισμού) θα έβαζε αυτόματα τάξη στη δραστηριότητα της σκέψης, κι αυτό, χωρίς την επέμβαση μιας θέλησης, μιας εκλογής, μιας απόφασης ή όποιας άλλης δράσης εκ μέρους του «σκεπτόμενου» ατόμου. Μόλις πραγματοποιηθεί αυτή η τάξη, ο θόρυβος και το χάος που αποτελούν το συνηθισμένο υπόβαθρο της συνείδησής μας παύουν, και ο νους μένει γενικά ήσυχος, σιωπηλός.

(Η σκέψη δεν μπαίνει σε δράση παρά μόνο σε περίπτωση ανάγκης, και για λόγους αληθινά σημαντικούς, μετά διακόπτεται, σιωπά, μέχρι που να την χρειαστούμε ξανά).

Μέσα σ’ αυτή τη σιωπή, μας λέει ο Κρισναμούρτι, αναβλύζει, παρουσιάζεται κάτι καινούριο και δημιουργικό, κάτι που δε θα μπορούσαν να μεταδώσουν οι λέξεις, αλλά που έχει την πιο μεγάλη σημασία για τη ζωή μας. Ο Κρισναμούρτι δεν προσπαθεί να μας κάνει να μοιραστούμε αυτό το κάτι μεσ’ από κάποια ομιλία, με το λόγο, αλλά προτιμά να προσκαλεί όσους ενδιαφέρονται γι’ αυτό, να ερευνήσουν άμεσα αυτό το ζήτημα του διαλογισμού, με τα δικά τους μέσα ή δυνάμεις, δίνοντας πραγματική προσοχή στην ίδια τη φύση της σκέψης.

Χωρίς να προχωρήσουμε στην πιο βαθειά μελέτη του νοήματος αυτού του διαλογισμού, μπορεί κανείς να πει ότι ο διαλογισμός, όπως τον εννοεί ο Κρισναμούρτι, μπορεί να φέρει την τάξη στο σύνολο των νοητικών μας λειτουργιών (ή δραστηριοτήτων) και μπορεί να παίξει βασικό ρόλο, να γίνει το κλειδί για το τελείωμα των βασάνων, της δυστυχίας, του χάους και της σύγχυσης που αποτελούν, από τα βάθη του χρόνου, τη θλιβερή μοίρα της ανθρωπότητας και που διαιωνίζονται, συνεχίζονται ακόμα παντού, χωρίς να λάμπει στον ορίζοντα η παραμικρή χειροπιαστή προοπτική που θα υποσχόταν μια θεμελιακή αλλαγή αυτής της θλιβερής κατάστασης.

Το έργο του Κρισναμούρτι διαποτίζεται ακέραιο από αυτό που θα μπορούσαμε σίγουρα να ονομάσουμε ουσία του επιστημονικού πνεύματος, όπως αυτό παρουσιάζεται στο πιο υψηλό και το πιο αγνό επίπεδό του. Έτσι, ο Κρισναμούρτι ξεκινά από ένα γεγονός, που αναφέρεται στο χαρακτήρα, στη φύση των διαφόρων λειτουργιών της σκέψης μας. Το γεγονός αυτό διαπιστώνεται με την επέμβαση μιας αδιάπτωτης προσοχής που προϋποθέτει μια επάγρυπνη και ακριβή παρατήρηση της λειτουργίας της συνείδησής μας.

Στη πορεία, εμείς μαθαίνουμε συνεχώς, και από αυτό μας έρχεται η ξεκάθαρη αντίληψη της γενικής φύσης της λειτουργίας ή διαδικασίας της σκέψης. Μετά, αυτή η διεισδυτική θεώρηση δοκιμάζεται: πρώτα επαληθεύουμε αν αυτή στέκεται στο επίπεδο της λογικής, αν υπακούει σε μια ορθολογική τάξη. Μετά, βλέπουμε αν αυτή φέρνει τάξη και συνοχή, κρίνοντας με βάση τα ίχνη που αφήνει και ομορφαίνει ολάκερη την ύπαρξή μας.

Ο Κρισναμούρτι επιμένει αδιάκοπα στο γεγονός ότι δεν αυτοτοποθετείται σε θέση αυθεντίας. Έκανε ορισμένες ανακαλύψεις και απλά προσπαθεί να τις κάνει προσβάσιμες, πρόσφορες σε όλους όσοι είναι πρόθυμοι ν’ ακούσουν. Το έργο του δεν έχει κανένα δογματικό περιεχόμενο και ούτε προσφέρει κάποιον εξοπλισμό από τεχνικές ή μεθόδους που σκοπεύουν να σιγήσουν τον νου.

Ο Κρισναμούρτι δεν επιδιώκει σε καμιά περίπτωση να εγκαταστήσει κάποιο νέο σύστημα θρησκευτικής πίστης. Αντίθετα, ο καθένας είναι ελεύθερος να δει αν μπορεί ν’ ανακαλύψει από μόνος του αυτό το κάτι στο οποίο ο Κρισναμούρτι στρέφει τη προσοχή μας, και απ’ αυτή τη βάση, να ξεκινήσει μετά για την ανακάλυψη των δικών του οριζόντων.

Είναι φανερό ότι αυτές οι λίγες γραμμές εισαγωγής στο έργο του Κρισναμούρτι δεν έχουν άλλη φιλοδοξία παρά να δείξουν το πώς εγώ αντιλήφθηκα το έργο αυτό σαν φυσικός επιστήμονας που είμαι.

Αλλά για να κατανοήσει κανείς πλέρια το μήνυμα του Κρισναμούρτι, είναι βέβαια απαραίτητο να μην μείνει κανείς εδώ, αλλά να διαβάσει τα όσα λέει ο ίδιος ο Κρισναμούρτι, να τα διαβάσει μ’ εκείνη την ποιότητα προσοχής που περιγράψαμε πιο πάνω –μια προσοχή που αναφέρεται σε όλες μας τις αντιδράσεις εξωτερικά και εσωτερικά.

Ντέιβιντ Μπόμ