Στην Ινδία παραδοσιακά τα παιδιά ξεκινούν τη πρακτική της γιόγκα στην ηλικία των οχτώ, εννέα ή δέκα ετών. Η βεδική παράδοση έχει μια τελετή για τα παιδιά αυτής της ηλικίας στην οποία μαθαίνουν το χαιρετισμό στον ήλιο, τη nadi shodhana πραναγιάμα και το Gayatri μάντρα. Αυτή η παράδοση - σε μικρή κλίμακα - συνεχίζεται ως τις μέρες μας, αλλά είναι απαραίτητο να συμπεριληφθεί η γιόγκα στο επίσημο εκπαιδευτικό σύστημα.
Τα παιδιά έχουν πολλά ανεξήγητα και ανέκφραστα προβλήματα. Δεν μπορούν να εκφράσουν τα προβλήματά τους με ακρίβεια γιατί τα εκφραστικά τους μέσα αλλά και η γνώση της ψυχολογίας τους δεν είναι επαρκή. Έτσι, συχνά τα παιδιά εκφράζουν τα προβλήματά τους μέσα από τη συμπεριφορά.
Αυτά τα προβλήματα αποτελούν μόνιμο «πονοκέφαλο» για τους περισσότερους γονείς, αφού δεν είναι παιδοψυχολόγοι και αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους με υποκειμενικό τρόπο. Για παράδειγμα, αν ένα παιδί είναι αλαζονικό και ανυπάκουο οι γονείς θα το χαρακτηρίσουν «ανυπάκουο» και δεν θα προχωρήσουν βαθύτερα προκειμένου να βρουν την αιτία της ανυπακοής.
Αν το παιδί δεν θέλει να μένει σπίτι του και προτιμά να είναι με τους φίλους του, καλούς ή κακούς, οι γονείς θα το χαρακτηρίσουν «αγύρτη» ή «τεμπέλη». Ένας παιδοψυχολόγος θα προσπαθήσει να αναλύσει την αιτία, αλλά οι περισσότεροι γονείς δεν μπορούν να το κάνουν αυτό. Δεν είναι ότι δεν μπορούν να αναλύσουν αλλά επειδή ακριβώς αυτοί είναι οι γονείς και είναι προκατειλημμένοι.
Υπάρχει μια ανισορροπία σε ορισμένες τάσεις των παιδιών μεταξύ εφτά και δώδεκα ετών.
Η σωματική και η ψυχολογική ανάπτυξη δεν ωριμάζουν ταυτόχρονα. Μερικές φορές, σε σχέση με τον εγκέφαλο, το νευρικό και το ενδοκρινικό σύστημα, η σωματική ανάπτυξη είναι πιο προχωρημένη από τη πνευματική και μερικές φορές η πνευματική ανάπτυξη είναι πιο προχωρημένη από τη σωματική. Αυτή είναι η κύρια βάση για τα προβλήματα των παιδιών.
Θα πρέπει να προσπαθούμε να μην μεταφράζουμε τα προβλήματα των παιδιών υπό το φως της ηθικής και της τάξης. Για παράδειγμα, αν υπάρχει πλεόνασμα εκκρίσεων στα επινεφρίδια, το παιδί θα είναι γεμάτο φόβους. Δεν θα μπορεί να αντιμετωπίσει δύσκολους ανθρώπους και αν έχει ένα πολύ αυστηρό δάσκαλο στο σχολείο δεν θα θέλει να βλέπει το δάσκαλο ή το μάθημα που αυτός διδάσκει.
Η αιτία του προβλήματος δεν είναι ηθική ή κοινωνική, είναι ψυχοσωματική. Αυτό που χρειάζεται να κάνουμε είναι να ισορροπήσουμε τις εκκρίσεις των αδένων για να αλλάξει και ο χαρακτήρας του παιδιού. Όσοι ενδιαφέρονται να δουλέψουν με τα παιδικά προβλήματα θα πρέπει να μελετήσουν τα συναισθηματικά αποτελέσματα των ορμονών στον ανθρώπινο οργανισμό. Παρόμοια προβλήματα δημιουργούνται από ανισορροπίες των ορμονών του θυρεοειδή.
Στην ηλικία των εφτά ή οχτώ χρόνων η επίφυση αρχίζει να παλινδρομεί και όταν αυτή η διαδικασία έχει προχωρήσει αρκετά αρχίζουν να ενεργοποιούνται στο σώμα οι σεξουαλικές ορμόνες.
Μέχρι τότε η επίφυση κρατά τη σεξουαλική συνείδηση στο παιδί καθώς και τη ραγδαία ανάπτυξη του συναισθηματκού και πνευματικού χαρακτήρα. Τη στιγμή που ολοκληρώνεται η οπισθοχώρηση της επίφυσης αναπτύσσεται με ταχείς ρυθμούς το συναίσθημα και το παιδί δυσκολεύεται να προσαρμοστεί. Αν μπορούμε να καθυστερήσουμε τη συναισθηματική ανάπτυξη προκειμένου να συμβαδίσει με τη σωματική ανάπτυξη, ενισχύεται αρκετά η σταθερότητα του παιδιού. Για να το επιτύχουμε αυτό θα πρέπει να διατηρήσουμε την υγεία της επίφυσης και για να γίνει αυτό είναι πολύ σημαντική η πρακτική του shambhavi μούντρα (συγκέντρωση των ματιών στο κέντρο των φρυδιών).
Η επίφυση είναι πολύ σημαντική. Στη γιόγκα είναι γνωστή ως ajna chakra και βρίσκεται στον εγκέφαλο, στην κορυφή του προμήκη μυελού. Είναι ένας πολύ μικρός αδένας και λειτουργεί σαν κλειδαριά. Όσο η επίφυση βρίσκεται σε καλή κατάσταση δεν προκύπτει άναρχη σεξουαλική συμπεριφορά. Η σεξουαλική συνείδηση θα έπρεπε να αναπτύσσεται όταν το παιδί μπορεί να ισορροπήσει μέσα στο μυαλό του τις αντιδράσεις του.
Αν η επίγνωση των σεξουαλικών φαντασιώσεων αναπτυχθεί πριν το παιδί είναι έτοιμο να τις εκφράσει, μπορεί να τα βρει σκούρα. Μπορεί να έχει τρομαχτικά ή μπερδεμένα όνειρα και να προσπαθήσει να τα ξεχάσει το πρωί. Την ίδια στιγμή, στην καθημερινότητά του μπορεί να προσπαθεί να νικήσει αυτή την επίγνωση με μια συμπεριφορά που δεν είναι αρεστή από τους γύρω του.
Η πρόωρη ωρίμανση της σεξουαλικής επίγνωσης μπορεί, σχεδόν, να διαλύσει το μυαλό ενός παιδιού.
Γι'αυτό είναι ωφέλιμο για τα παιδιά να εξασκούν το shambhavi μούντρα προκειμένου να επηρεάσουν εσωτερικά το ajna τσάκρα και να καθυστερήσουν τη σεξουαλική ωριμότητα μέχρι την κατάλληλη στιγμή. Για να γίνει αυτή η πρακτική πιο ενδιαφέρουσα, ζητάμε από το παιδί ταυτόχρονα να οραματίζεται. Ονοματίζουμε περίπου πενήντα αντικείμενα και αφήνουμε το παιδί να τα οραματιστεί ένα-ένα. Συνεχίζει να ενεργοποιεί την επίγνωσή του λέγοντας στον εαυτό του και «βλέποντας» ένα ροζ τριαντάφυλλο, ένα ποτάμι που κυλάει, τη χιονισμένη κορυφή ενός βουνού, ένα αυτοκίνητο εν κινήσει, ένα αεροπλάνο που πετάει, ένα φρούτο, μια εκκλησία κτλ.
Υπάρχουν τρεις κατηγορίες αντικειμένων που μπορεί να οραματιστεί: αυτά που το παιδί έχει δει, αυτά που δεν έχει δει και αφηρημένες έννοιες όπως η αγάπη, το μίσος κτλ. Αυτή η πρακτική όχι μόνο θα βοηθήσει το παιδί να διατηρήσει την ψυχο-συναισθηματική του ισορροπία αλλά αναπτύσσει και την ικανότητα του οραματισμού. Αργότερα, όταν θα μαθαίνει στο σχολείο γεωγραφία, ιστορία και μαθηματικά θα έχει ένα νου που και οραματίζεται και σκέφτεται.
Αν και δεν έχουμε επιστημονικές αποδείξεις, εγώ πιστεύω ότι και άλλες πρακτικές της γιόγκα μπορούν να διατηρήσουν την υγεία της επίφυσης και να της προσθέσουν παραπάνω χρόνια ζωής. Γι'αυτό στην Ινδία διδάσκουμε τα παιδιά το χαιρετισμό στον ήλιο (μια δυναμική πρακτική της γιόγκα), τη nadi shodhana πραναγιάμα (για την υγεία και ισορροπία της επίφυσης), το Gayatri μάντρα (για να προκαλέσουμε τον ατίθασο παιδικό νου) και shambhavi μούντρα με οραματισμό (για να διατηρήσουμε την επίφυση).
Yoga Education for Children.
Swami Satyananda Saraswati
